Als het aan Jaap Uijlenbroek, de nieuwe directeur-generaal van de Belastingdienst, ligt, gaat het systeem van horizontaal toezicht volledig op de schop. Nederland moet meer aansluiten bij internationale ontwikkelingen, schrijft hij in een brief aan medewerkers.
De brief aan het personeel is in handen gekomen van het FD, Trouw en journalistiek platform Investico. Het op vertrouwen gebaseerde systeem waarbij aangiften nauwelijks worden gecontroleerd, is niet meer van deze tijd. De belastingaangifte van bijna een kwart van de grote bedrijven in Nederland wordt niet meer actief gecontroleerd. Het aantal fiscale boekenonderzoeken bij Nederlandse bedrijven daalde de afgelopen twintig jaar met 70%.
Maar Uijlenbroek vindt dat nu niet duidelijk genoeg is wanneer bedrijven het vertrouwen van de Belastingdienst verliezen en weer gecontroleerd moeten worden. “De interventieladder van horizontaal toezicht naar verticaal toezicht is onvoldoende kenbaar waardoor een of-ofdiscussie ontstaat, terwijl het een glijdende schaal is.”
Schimmig
Uijlenbroek is sinds vier maanden directeur-generaal als opvolger van Hans Leijtens. Het horizontale toezicht kon al op kritiek rekenen van inspecteurs en belastingadviseurs. Er worden geen duidelijke normen gehanteerd, zegt Eelco van der Enden, partner bij belastingadvieskantoor PwC. “Alle landen gebruiken objectieve kaders en ook de Oeso heeft normen opgesteld voor horizontaal toezicht. In Nederland is het schimmig. Er moeten regels komen voor bedrijven die gebruik willen maken van horizontaal toezicht. Nu is het systeem subjectief en hebben inspecteurs geen handvatten om goed toezicht te houden.” Een woordvoerder van de Belastingdienst zegt nog niet van veranderingen in het horizontaal toezicht te weten.