De meerderheid van de Nederlandse huishoudens is negatief over het invoeren van een basisinkomen als wordt uitgelegd wat het inhoudt en wat invoering kost. Dat concludeert ING uit onderzoek onder ruim duizend respondenten.
Aanvankelijk ziet 39% van de huishoudens zo’n vaste uitkering wel zitten. Slechts 13% zegt negatief te zijn. Het ING Economisch Bureau gaf de ondervraagden daarna echter een toelichting op het concept (“Economisch gezien zou het voor flinke verstoringen op de arbeidsmarkt en minder welvaart zorgen”). Na een eerste uitleg is ruim een kwart negatief en nadat het kostenplaatje is getoond ziet 51% van de huishoudens het idee niet meer zitten. “Meer kennis van het concept en inzicht in de kosten zorgen dus voor een stevige ommezwaai onder de Nederlandse huishoudens.”
Basisinkomen verlaagt arbeidsparticipatie
De potentiële impact op de economie en in het bijzonder de arbeidsmarkt is groot, stelt ING. “Omdat een basisinkomen onvoorwaardelijk is heeft het direct gevolgen voor de beslissing van mensen om meer of minder te gaan werken. Studies laten zien dat een basisinkomen ervoor zou zorgen dat de arbeidsparticipatie daalt. Dat komt overeen met de verwachting van driekwart van de Nederlanders dat een basisinkomen bij werklozen de prikkel verkleint om te gaan werken en bij werkenden ervoor zorgt dat ze minder uren gaan werken.”
Onbetaalbaar of asociaal laag
Het geld wordt betaald uit hogere belastingtarieven, aldus ING. “Werken loont daardoor minder en het aantal gewerkte uren neemt dan af, de werkgelegenheid daalt. Kortom, het basisinkomen verstoort het arbeidsaanbod, zorgt voor een hogere belastingdruk en vermindert uiteindelijk de welvaart.” Volgens de bank is alleen een heel laag bedrag theoretisch op te brengen. “Dat doet echter geen recht aan het idee dat het basisinkomen een vorm van een bestaansminimum moet bieden. Vatten we puur de financierbaarheid van het idee samen dan blijkt het: onbetaalbaar hoog of asociaal laag.”