De Kennisgroep omzetbelasting van de fiscus krijgt een veelheid aan vragen voor de kiezen. Onlangs werd het oordeel gevraagd over rietjes. Plastic drinkrietjes mogen niet meer worden verkocht, dus fabrikanten werpen zich op alternatieven, zoals eetbare rietjes. Maar het ene rietje is voor de btw het andere niet.
Twee soorten rietjes
Een bedrijf verkoopt eetbare rietjes met verschillende smaken, zoals aardbei en chocola. Die zijn gemaakt van ingrediënten die zijn bestemd voor menselijke consumptie en hebben een voedingswaarde, die op de verpakking wordt vermeld, net als het het feit dat de rietjes vegan zijn. De rietjes zijn bedoeld om in combinatie met een drank te worden geconsumeerd. Een tweede bedrijf verkoopt rietjes van gedroogde pasta. Die worden aangeprezen als milieuvriendelijk, want gemaakt van biologisch afbreekbaar materiaal. De rietjes hebben geen toegevoegde smaken en kunnen niet worden gebruikt in combinatie met warme dranken.
Bestemd voor de voedingsfunctie
De vraag kwam of de eetbare rietjes in beide gevallen beschouwd moeten worden als eetwaren (dus belast met 9% btw). De kennisgroep verwijst naar de wet en de toelichting daarop, waarin onder meer staat dat voedingsmiddelen eet- en drinkwaren zijn die plegen te worden aangewend voor menselijke consumptie. Bovendien is toegelicht dat voedingsmiddelen alleen producten zijn die zijn bestemd voor oraal gebruik. ‘Producten die niet zijn bestemd, samengesteld en verkocht voor een voedingsfunctie, vallen niet onder de post. […] Ook producten die pas geschikt zijn voor menselijke consumptie na een bepaalde bewerking (zoals het ontdoen van de schil) of na bereiding (toevoeging van water, koken, opwarmen en dergelijke) vallen eronder.’
‘Noodzakelijk voor instandhouding menselijk organisme’
De kennisgroep maakt ook nog een uitstapje naar een uitspraak van de Hoge Raad over sekslustopwekkende middelen, die worden verkocht ‘voor andere effecten dan die welke noodzakelijk zijn voor de instandhouding, de werking en de ontwikkeling van het menselijk organisme’. Het doel is niet de voedingsfunctie, zodat ze niet als eetwaren kunnen worden beschouwd. ‘Het is niet van belang of zij bestanddelen bevatten die op zichzelf beschouwd bevorderlijk zijn voor de instandhouding, de werking en de ontwikkeling van het menselijk organisme.’
Kortom: als het primaire doel iets anders is dan het dienst doen als voedingsmiddel, is het verlaagde tarief niet van toepassing. ‘Dat de eetbaarheid van het product een kwaliteit is die wordt benadrukt, brengt dan niet met zich mee dat de aard van het product daardoor verandert.’ Vergelijkbare producten met hetzelfde primaire doel moeten gelijk worden belast.
Primaire doel is gelijk
Hebben producten een gebruiksdoel én een voedingsfunctie, dan moet blijken dat de producten naast het gebruiksdoel daadwerkelijk zijn bestemd om (in combinatie met eet- en drinkwaren) te worden geconsumeerd vanwege een bepaalde smaak of samenstelling. In het geval van de rietjes zijn ze in beide gevallen primair bedoeld als middel om vloeistoffen mee te drinken of als middel om voedingsmiddelen te consumeren.
Niet om op te eten
Maar: bij de rietjes van gedroogde pasta is geen sprake van een product dat daadwerkelijk is bestemd om te worden geconsumeerd. ‘Het is in dat geval immers niet expliciet de bedoeling en overigens ook niet aannemelijk dat een gebruiksvoorwerp gemaakt van gedroogde pasta wordt geconsumeerd nadat het drankje op is. Het is bovendien juist niet gewenst dat de smaak van de pasta wordt opgenomen in een drankje.’ Het rietje heeft daarom hetzelfde doel als een rietje dat niet is gemaakt van voedingsstoffen en moet conform het neutraliteitsbeginsel op gelijke wijze worden belast.
De rietjes met een smaakje zijn echter ook expliciet bestemd, samengesteld en verkocht als eetwaar. ‘Dat volgt uit het feit dat de producten daadwerkelijk zijn bedoeld om in combinatie met (andere) eet- en drinkwaren te worden geconsumeerd en de drank aan te vullen door middel van een bepaalde smaak.’ Daarop is wel het verlaagde btw-tarief van toepassing.
