Na negen jaar gaat de Belastingdienst de controles op schijnzelfstandigheid bij zzp’ers per 1 januari 2025 hervatten. Vanuit zzp-organisaties is daar felle kritiek op gekomen. Zij zijn bang dat zzp’ers in loondienst worden ‘gedwongen’, omdat opdrachtgevers vrezen naheffingen te moeten betalen. Het kabinet heeft bij monde van Folkert Idsinga (Fiscaliteit) en Eddy van Hijum (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) laten weten dat van uitstel geen sprake kan zijn. De enige toezegging die zij deden is dat er in 2025 in principe nog geen boetes worden opgelegd, maar naheffingen wel.
VVD en BBB kritisch
De Tweede Kamer is echter kritisch. De kabinetsbrief over de hervatting noemt VVD-Kamerlid Thierry Aartsen ‘wel heel erg mager’ en vooral een samenvatting van het huidige beleid. Aartsen pleit ervoor dat opdrachtgevers eerst een aanwijzing krijgen als zij in overtreding blijken, en dat naheffingen (en vanaf 2026 boetes) pas volgen als verbetering uitblijft. De controles moeten wat hem betreft ‘risicogericht’ zijn: op sectoren met veel schijnzelfstandigen die onder het minimumloon werken bijvoorbeeld, of arbeidsmigranten die gedwongen zzp’er zijn. Ook wil Aartsen een discussie over wat schijnzelfstandigheid nou eigenlijk is, hoeveel ruimte een werkende kan krijgen om zelf te bepalen of hij in loondienst of als zelfstandige werkt. De huidige Wet deregulering beoordeling arbeidsrelatie (DBA) is wat Aartsen betreft daar te onduidelijk over.
De BBB deelt deze kritiek. De regels zijn te vaak, vindt Kamerlid Mariska Rikkers-Oosterkamp. ‘Zonder duidelijke regels kunnen we niet gaan handhaven en in onze optiek is er in de duidelijkheid niets veranderd.’ De andere coalitiepartij NSC is veel positiever over de hervatting van de controles. De partij pleit wel voor het behoud van de modelovereenkomsten die opdrachtgevers kunnen sluiten met de Belastingdienst. Idsinga en Van Hijum kondigden afgelopen vrijdag juist aan dat de modelovereenkomsten verdwijnen. Die zouden alleen schijnzekerheid bieden.
Grootverbruiker
VVD’er Aartsen heeft nog een andere reden om kritisch te zijn: de overheid is grootverbruiker van zzp’ers. Hij is bang dat als de strenge handhaving per 1 januari 2025 ingaat, de afhandeling van het toeslagenschandaal nog meer vertraging oploopt. ‘De Belastingdienst heeft 1000 schijnzelfstandigen in dienst, waarvan 750 bij de toeslagen werken. Het COA heeft opdrachten bij veel zelfstandigen uitstaan en het gevangeniswezen werkt met 500 zzp’ers’, aldus Aartsen in Sven op 1. De reden dat de overheid deze mensen niet fulltime in dienst neemt is, stelt de VVD’er, omdat de zzp’ers daar zelf niet op zitten te wachten.
‘Juist wel handhaven’
De Nederlandse Veiligheidsbranche wil dat de Belastingdienst vanaf 1 januari streng gaat optreden tegen schijn-zzp’ers en bedrijven die schijn-zzp’ers contracteren. Dat stelt de grootste vereniging van beveiligingsbedrijven in een reactie op de brief die staatssecretaris Idsinga van Fiscaliteit en Belastingdienst en minister Van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan de Tweede Kamer stuurden over het zzp-dossier.
