De overheid gaf in de eerste helft van 2020 bijna 15 miljard euro meer uit dan zij ontving. Dit kwam voornamelijk door de maatregelen van het kabinet om de economie tijdens de coronacrisis te ondersteunen, die tot nu toe ongeveer 14 miljard euro kostten. De belastinginkomsten laten een wisselend beeld zien.
De overheidsschuld steeg het eerste halfjaar met 47 miljard euro tot 442 miljard euro. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers over de inkomsten, uitgaven en schulden van de overheid. De overheidsfinanciën werden het tweede kwartaal gedomineerd door corona. Waar de overheid het eerste kwartaal nog ruim 9 miljard euro overhield, belandde het saldo van inkomsten en uitgaven over het tweede kwartaal met -24 miljard euro diep in het rood.
Sterke stijging subsidies door corona
De overheidsuitgaven stegen het eerste halfjaar met 21 miljard euro ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Dit kwam grotendeels door een toename van subsidies met bijna 18 miljard euro. Hier droegen de loonsubsidies in het kader van de NOW bijna 10 miljard euro aan bij. De doorbetaling aan zorgverleners en de meerkosten van corona in de zorg leidden tot ruim 4 miljard meer subsidielasten. Hiertegenover stond wel dat de overheid minder heeft betaald voor geleverde zorgproductie, zodat het effect op het overheidstekort per saldo minder dan 1 miljard euro bedroeg. De inkomenssubsidie aan zelfstandigen uit hoofde van de Tozo leidde tot 1,7 miljard euro aan extra lasten voor de overheid.
De overheid gaf verder het eerste halfjaar ruim 2 miljard euro meer uit aan uitkeringen en betaalde bijna 2 miljard euro meer voor de beloning van haar werknemers.
Belastinginkomsten gedaald
De overheidsinkomsten daalden met 5 miljard euro. Het uitstel van belastingbetaling, die de Belastingdienst sinds maart heeft verleend, leidde alleen tot hogere belastingvorderingen voor de overheid. Dit had geen direct effect op de daling van de inkomsten. De coronacrisis heeft wel tot gevolg dat bedrijven over 2020 voorlopig minder aan vennootschapsbelasting verschuldigd zijn. De vennootschapsbelasting daalde mede hierdoor met meer dan 4 miljard euro. De daling is echter enigszins vertekend doordat de Belastingdienst in 2019 hogere voorlopige aanslagen heeft opgelegd, die ook in 2019 zijn geïnd. Hierdoor is in 2020 bij de aangiftes en aanslagen minder over een jaar eerder geïnd dan in voorgaande jaren. Bij de belastingen daalden ook de BTW-inkomsten in het eerste halfjaar.
De relatief forse daling in het tweede kwartaal met 0,9 miljard euro werd enigszins gecompenseerd door een kleine stijging van 0,3 miljard euro in het eerste kwartaal, toen de coronamaatregelen van het kabinet nog een klein effect op de economie hadden. Andere belastingen waarbij de opbrengsten relatief fors terugliepen waren de accijnzen, de belasting van personenauto’s en motorrijwielen, de energiebelasting, de kansspelbelasting en de toerismebelasting. De opbrengsten uit de loon- en inkomstenheffing bleven redelijk op peil, mede door de loonsubsidies van de overheid.
Bron: CBS