Jos van Bavel

Verenigingen en stichting die winst maken, blijven langer vrijgesteld van vennootschapsbelasting dan waar de Belastingdienst tot nu toe van uitging. De Hoge Raad legt de belastingvrijstelling uit de wetgeving in januari 2022 ruimer uit dan de Belastingdienst deed en eerder ook het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden.

Menige stichting of vereniging in Nederland geniet inkomsten uit activiteiten die fiscaal kwalificeren als ondernemingsactiviteiten, ook als het gaat om ANBI’s. De ondernemingswinst is dan gebruikelijk belastbaar met vennootschapsbelasting. In verliesjaren verzuimt de Belastingdienst vaak een verliesbeschikking af te geven, hetgeen drastische gevolgen heeft voor de belastingheffing in jaren met winst. Het belang van deze beschikking is groot, aangezien alleen dan verrekening van deze verliezen kan plaatsvinden met de behaalde winsten in de andere jaren.

Een zorginstelling kan in een non-profit omgeving opereren zonder dat heffing van vennootschapsbelasting een rol speelt. Vennootschapsbelasting geldt in Nederland als winstbelasting die wordt geheven van rechtspersonen. Deze heffing kan daarmee ook aan de orde zijn voor zorginstellingen, óók als die de rechtsvorm van stichting of vereniging hebben. December 2019 is hierover nieuw fiscaal beleid gepubliceerd.

Met ingang van 1 januari 2019 geldt voor de vennootschapsbelasting een verdere beperking van de afschrijving op onroerende zaken in eigendom. Waar tot eind 2018 in voorkomende situaties mocht worden afgeschreven tot 50% van de WOZ-waarde van een object, geldt sindsdien een grens van 100% van de WOZ-waarde. Voor veel nijvere stichtingen en verenigingen zónder winstoogmerk maar mét eigen vastgoed in gebruik, leidt deze wetswijziging eerder tot belasting- en aangifteplicht voor de vennootschapsbelasting.

De vennootschapsbelasting geldt in Nederland als winstbelasting voor rechtspersonen. Omdat het (statutaire) doel van de rechtspersoon van ondergeschikt belang is bij het onderkennen van vennootschapsbelastingplicht, moeten ook ondernemende non-profitorganisaties hun feitelijke activiteiten en exploitatieresultaten bewaken. Wanneer een organisatie een onderneming drijft binnen de rechtsvorm van een vereniging of stichting, dan is zij – soms met een gedeelte van haar activiteiten – aan te merken als belasting- en aangifteplichtig. Blijft de onderneming in resultaat beperkt dan zorgt een vrijstelling er alsnog voor dat belasting- en aangifteplicht uitblijft. Zo’n vrijstelling klinkt aantrekkelijk, maar is lang niet altijd voordelig. Om de nadelen van de vrijstelling te voorkomen, moet de nijvere instelling tijdig actie nemen.