mr. Roelof Vos

Accijns is een indirecte belasting die de lidstaten van de EU op geharmoniseerde grondslag heffen over zogenoemde accijnsgoederen. De belangrijkste accijnsgoederen zijn alcoholhoudende dranken, minerale oliën en tabaksproducten. Uitgangspunt is dat de accijns wordt verschuldigd ter zake van de uitslag tot verbruik van accijnsgoederen uit een zogenoemde accijnsgoederenplaats. Heffing vindt dan plaats bij de vergunninghouder van de accijnsgoederenplaats (AGP). Uit een in november 2019 gewezen arrest van de Hoge Raad blijkt dat dit ook het geval is als de vergunninghouder in opdracht van een derde een verzoek om teruggaaf indient en niet wist of hoefde te weten dat over de goederen nog geen accijns was voldaan.

Een wezenlijk verschil met de rest van de fiscaliteit is dat de heffing van douanerechten vooral wordt bepaald door EU-wetgeving. Bij een conflict tussen de belastingplichtige en de douaneautoriteiten gaat het dus vaak om de uitleg van Europese wetgeving. Reden voor nationale rechters om met regelmaat prejudiciële vragen aan het Hof van Justitie in Luxemburg te stellen over de uitleg van Europese douanebepalingen. Zo gaf het Hof op 10 juli 2019 antwoord op de vraag of een aangever op grond van art. 78 Communautair Douanewetboek een eerdere in de douaneaangifte aangegeven douanewaarde kan wijzigen door te kiezen voor een lagere verkoopprijs.

In de praktijk komt het geregeld voor dat verplichtingen voor goederen die onder douanetoezicht de EU zijn binnengebracht niet worden nageleefd. Als gevolg daarvan zijn dan alsnog douanerechten verschuldigd over die goederen. Sinds drie jaar is het volgens het Douanewetboek van de Unie mogelijk dat die schuld tenietgaat als wordt aangetoond dat goederen niet zijn gebruikt of verbruikt en de goederen bovendien de EU hebben verlaten. De Zweedse rechter heeft het HvJ EU gevraagd wat onder gebruikt moet worden verstaan. Voor de praktijk een belangrijke kwestie, nu daarmee meer duidelijkheid komt over de mogelijkheid voor het tenietgaan van een douaneschuld die in feite onrechtvaardig was. Op basis van onze ervaring, lopen wij graag vooruit op de beslissing van het Hof.

Via onze haven in Rotterdam en luchthaven Schiphol komen aanzienlijke hoeveelheden goederen ons land binnen. Keerzijde van deze omvangrijke goederenstromen is dat fraude – in de vorm van ontduiking van douanerechten – op de loer ligt. De importeur die niets vermoedend invoeraangiften doet en daarbij vertrouwt op de gegevens van zijn leverancier, draait dan op voor de gevolgen. Hij wordt geruime tijd na de invoer alsnog met een forse navordering van douanerechten geconfronteerd. Maar daar blijft het vaak niet bij. Ook bestaat het risico op strafrechtelijke vervolging.

De Europese douanewetgeving biedt aan bedrijven de mogelijkheid om de status van “geautoriseerde marktdeelnemer” te verkrijgen, in douanejargon de zogenoemde “AEO-status”. Deze status levert in de praktijk de nodige voordelen op. Zo is het vervullen van douaneformaliteiten vereenvoudigd en controleert de douane minder vaak bij de invoer van goederen.

Bij invoer van goederen in de Europese Unie (EU) spelen verschillende heffingen een rol. Zo wordt in nagenoeg alle gevallen btw bij invoer verschuldigd. Daarnaast worden zogenoemde douanerechten geheven, op basis van de indeling van de goederen in de ‘gecombineerde nomenclatuur (GN)’ en het daarbij behorende tarief. Ook de ‘oorsprong’ van een goed speelt een belangrijke rol bij de hoogte van het douanetarief. Voor bepaalde producten is -afhankelijk van de oorsprong- bij invoer in de EU een (aanzienlijk) lager of juist een (aanzienlijk) hoger douanetarief van toepassing.