Het is een jaar geleden dat ik een blog heb geplaatst over de wet DBA. Ik was tegen en riep de Eerste Kamer op om tegen te stemmen. Natuurlijk, schijnzelfstandigheid is uit den boze, maar de oplossing vond ik te vaag.
Hij kwam toch…
Het resultaat kent u: zo’n blog legt de politiek niet stil, dus de DBA werd wet. Je mort normaal nog wat na, en gaat dapper aan de slag met het implementeren van zo’n wet. Daar werd aan iedere werkgever/opdrachtgever nog ruimhartig door de staatssecretaris een jaar voor gegeven.
In dat jaar heeft die wet veel, heel veel publiciteit gekregen. Tussenevaluaties, een commissie van zeer wijzen, ongekend veel Kamervragen en – zodra de camera aanging – felle debatten. Plots leken Kamerleden zich te realiseren dat de 900.000 ZZP’ers in Nederland (goed voor zo’n 13 Kamerzetels) er niet bepaald blij mee waren.
Maar er kwam ook een gedoogzone…
De staatssecretaris trekt er uiteindelijk de stekker uit, in niet mis te verstane bewoordingen:
Het heeft geen zin of is zelfs maatschappelijk gezien niet verantwoord om te handhaven als we met elkaar merken dat de acceptatie van die oude wet, die we na tien jaar weer eens afstoffen, niet meer op voldoende peil is. Als we het eenvoudigweg niet eens zijn met onze eigen wet, moeten we ook even stoppen met de handhaving.
Een wet die tot het laatste moment verdedigd is, is nu ineens maatschappelijk niet verantwoord. De politiek, het kan verkeren. De heer Wiebes neemt een duidelijke en welkome maatregel: geen boetes en naheffingen, in ieder geval niet tot 1 januari 2018.
En in die tijd geen controles, tenzij u kwaadwillend bent. Daar is politiek nog wel wat gesteggel over: wat is kwaadwillend? Kort samengevat: als je willens en wetens misbruik maakt van laagbetaalden.
Uit mijn praktijk weet ik overigens dat de Belastingdienst lopende controles gewoon voortzet, dus ik verwacht her en der nog wel een Kamervraag…..
Fiscale wetgeving die niet gehandhaafd wordt. De Belastingdienst die helpt om overeenkomsten goed te krijgen, maar die niet ingrijpt als er niet volgens een goede overeenkomst wordt gewerkt.
Een verkiezing in de DBA-gedoogperiode, en dus een nieuw kabinet dat straks echt de knoop moet gaan doorhakken. Een situatie waarin er zoveel verzet was tegen een wet, dat het nauwelijks denkbaar is dat een nieuw kabinet dit zomaar zal overnemen…
Het lijkt een fiscaal luilekkerland. Maar kunnen opdrachtgevers het zich nu permitteren om achterover te zitten?
Maar dat lost niet alles op…
Dit blog is niet bedoeld als ‘I told you so’. Dit blog is bedoeld om te waarschuwen voor de beperkte werking van de oh zo ruime overgangsregeling.
Wat is mijn zorg? De DBA-wetgeving gaat in op de verhouding tussen opdrachtgever en opdrachtnemer.
Dat gaat niet alleen over de vraag of een opdrachtgever loonbelasting moet inhouden en afdragen en premies werknemersverzekeringen moet betalen. Dat gaat ook over de vraag of er een arbeidsovereenkomst bestaat tussen beide partijen of niet.
Als een arbeidsverhouding tussen een opdrachtnemer en opdrachtgever eigenlijk een arbeidsovereenkomst blijkt te zijn, dan ben je er niet met het enkele feit dat de fiscus stil zit. De opdrachtnemer –dus eigenlijk werknemer- kan bij ziekte ineens vorderen dat zijn/haar beloning wordt doorbetaald.
Of, als er de opdracht wordt beëindigd, zou hij/zij ineens een beroep op ontslagbescherming kunnen doen. Hij zou ook een transitievergoeding kunnen eisen. Daar kan de fiscus –ondanks de belofte van de staatssecretaris- niets aan doen.
Belang wel/geen dienstbetrekking
Er zijn nog meer partijen die een belang kunnen hebben bij het al dan niet aanwezig zijn van een dienstbetrekking.
Zou een pensioenfonds –bijvoorbeeld bij een bedrijfstakverplichtingstelling- niet kunnen claimen dat een opdrachtnemer eigenlijk werknemer/deelnemer in de pensioenregeling was? Dan zal het fonds alsnog premies betaald willen zien.
Zou een cao-uitvoeringsfonds –ze bestaan in vele soorten en maten- niet hetzelfde kunnen vinden? En wat als u eigenrisicodrager bent en de opdrachtnemer zich na langdurige ziekte meldt voor een uitkering, stellende dat hij eigenlijk werknemer was? Ik ben bang dat die uitkering op u verhaald zal worden.
Dus toch nog werk aan de winkel…
Het uitstel is welkom! Maar, gelet op alle andere belangen, zoals hierboven genoemd, blijft het noodzakelijk om in kaart te brengen:
- Wie kan er binnen de organisatie besluiten ZZP’ers in te huren?
- Wanneer kan iemand dat besluiten?
- Wordt HR/salarisadministratie daarbij betrokken?
- Hebben we modelcontracten voor de meest voorkomende situaties?
- Hoe zorgen we ervoor dat die gebruikt worden?
- Hoe monitoren of deze tijdens de werkzaamheden nog passen?
- Hoe controleren we of volgens deze overeenkomsten wordt gewerkt?
- Hoe sluiten we de arbeidsrechtelijke risico’s uit?
Kortom: de werkgroep ZZP-DBA in uw organisatie mag nog niet uitgesteld worden. De fiscus zit stil, maar daarmee zijn niet alle risico’s van tafel….
Deze blog is geschreven door Jan-Bertram Rietveld, Partner bij EY People Advisory Service. Meer taxblogs zijn te vinden op EY.nl.
