Bedrijven die sterk leunen op fossiele brandstoffen worden veel sterker gesteund door de Nederlandse overheid dan eerder beweerd, concluderen drie milieuorganisaties in een nieuw rapport. Volgens hen zijn er 31 subsidies voor fossiele brandstoffen die samen 37,5 miljard euro per jaar aan subsidies opleveren. Het mkb betaalt de rekening, aldus de onderzoekers.
De organisaties Somo, Oil Change International en Friends of the Earth Nederland namen onder de loep welke regelingen de overheid allemaal heeft voor vervuilende bedrijven. Die fossiele subsidies beëindigen zou Nederland helpen op koers te komen om de klimaatdoelen voor 2030 te halen, stellen ze. ‘Het afschaffen van subsidies voor fossiele brandstoffen zal ook extra inkomsten genereren die kunnen worden gebruikt om te investeren in energie-efficiëntie, hernieuwbare energiebronnen en het bestrijden van energiearmoede.’
Vooral voordelen voor grootverbruikers
De 31 subsidies worden vooral verstrekt in de vorm van belastingvoordelen die de productie en het gebruik van fossiele brandstoffen goedkoper maken. Het merendeel van de fossiele subsidies bestaat uit belastingvoordelen voor grootverbruikers in de Nederlandse industrie. De scheepvaart is goed voor 6,7 miljard belastingkorting, bedrijven die fossiele elektriciteit opwekken strijken 5,4 miljard op. De luchtvaart en de olieverwerkende industrie hebben beide 2,4 miljard aan fossiele subsidies. ‘Grootverbruikers ontvangen kortingen, belastingvoordelen, vrijstellingen of gunstige belastingtarieven. Deze regelingen gaan ten koste van het mkb. Kleine en middelgrote bedrijven betalen immers doorgaans de volle prijs voor hun gas- en elektriciteitsverbruik.’ De berekeningen staan online in een Excel-sheet.
De grootste klapper is de lagere energiebelasting die bedrijven betalen voor het gebruik van fossiele energie. Dat leverde vorig jaar bijvoorbeeld 11,3 miljard euro op; dat spekt vooral de kas van de grootste bedrijven, want hoe hoger het verbruik, hoe lager de belasting.
Afschaffen kan uitstoot met een vijfde verminderen
De milieuorganisaties vinden dat het (demissionaire) kabinet dit jaar nog een plan moet maken om de fossiele subsidies voor 2025 af te bouwen, ‘een deadline waar Nederland zich al aan heeft gecommitteerd’. In dat plan zou moeten staan hoe de bespaarde uitgaven en extra inkomsten kunnen worden geïnvesteerd. ‘Onder meer in hernieuwbare energie en energie-efficiëntie, sociale beschermingsmaatregelen en meer internationale klimaatfinanciering voor ontwikkelingslanden die het zwaarst getroffen zijn door de klimaatcrisis.’
Aan de hand van het Global Subsidies Initiative Integrated Fiscal model (GSI-IF) berekenden de onderzoekers dat het uitfaseren van subsidies voor fossiele brandstoffen Nederland kan helpen de uitstoot met 13 tot 20 procent te verminderen in 2030.
