Wanneer is er sprake van een problematische schuldensituatie? En welke ruimte er is om uitstel van betaling te verlenen, als de belastingschuldige geen kwijtschelding krijgt omdat er geen sprake is van een problematische schuldensituatie?
De Kennisgroep invordering & civiel recht heeft een standpunt gepubliceerd waarin vragen worden beantwoord over problematische schuldensituaties en kwijtscheldingsverzoeken.
Aanleiding
In haar uitspraak van 31 juli 2023 wees de Rechtbank Overijssel een verzoek om een dwangakkoord af. De rechtbank is van oordeel dat er geen sprake is van een problematische schuldensituatie. De schuldenaar kan zijn totale schuldenlast in circa 38 maanden aflossen. Volgens de rechtbank heeft de schuldenaar daarbij perspectief om zijn schulden binnen een afzienbare periode af te lossen. Aan de Kennisgroep invordering & civiel recht zijn naar aanleiding van deze uitspraak vragen gesteld.
Vragen
- Wanneer is er sprake van een problematische schuldensituatie?
- Beoordeelt de ontvanger bij het behandelen van een kwijtscheldingsverzoek of er sprake is van een problematische schuldensituatie?
- Welke ruimte om uitstel van betaling te verlenen heeft de ontvanger als hij een kwijtscheldingsverzoek afwijst omdat er geen sprake is van een problematische schuldensituatie, maar het ook duidelijk is dat de belastingschuld niet binnen twaalf maanden betaald kan worden?
Antwoorden
- Van problematische schulden is sprake als redelijkerwijs is te voorzien dat de belastingschuldige zijn schulden niet kan blijven betalen of daar al mee opgehouden is. Of er sprake is van een problematische schuldensituatie moet per geval beoordeeld worden.
- Er moet onderscheid gemaakt worden tussen verschillende situaties.
- Regulier kwijtscheldingsverzoek van een particulier:
De ontvanger beoordeelt of een particuliere belastingschuldige in aanmerking komt voor kwijtschelding op basis van de betalingscapaciteit en het aanwezige vermogen van de belastingschuldige. Of er sprake is van een problematische schuldensituatie wordt hierbij niet losstaand getoetst. - Minnelijk voorstel van een schuldverlener die NVVK-lid is voor een particulier:
De Belastingdienst heeft een convenant gesloten met de NVVK. De ontvanger beoordeelt een minnelijk voorstel voor een particulier niet inhoudelijk, als het voorstel is gedaan door een NVVK-lid en de ontvanger bij opgave van de schuld geen bijzonderheid heeft aangegeven. De ontvanger beoordeelt in deze situatie niet zelfstandig of er sprake is van een problematische schuldensituatie. De ontvanger vertrouwt op het oordeel van het NVVK-lid. - Overige situaties (er is een bijzonderheid aangegeven bij de schuldopgave, de schuldhulpverlener is geen NVVK-lid of de belastingschuldige is ondernemer):
De ontvanger beoordeelt het voorstel in deze situaties inhoudelijk. Onderdeel van de beoordeling is of de belastingschuldige redelijkerwijs in aanmerking zou komen voor een dwangakkoord. De ontvanger maakt hierbij een belangenafweging waarbij de schuldensituatie een rol kan spelen. De ontvanger kan op grond van de belangenafweging een minnelijk voorstel afwijzen als hij beoordeelt dat er geen sprake is van een problematische schuldensituatie.
- Regulier kwijtscheldingsverzoek van een particulier:
- De ontvanger kan maximaal twaalf maanden uitstel van betaling verlenen. Als er bijzondere omstandigheden zijn, kan hij de belastingschuldige een langere termijn gunnen. Als de belastingschuldige zijn belastingschuld niet in twaalf maanden kan aflossen en hij ook niet in aanmerking komt voor kwijtschelding, omdat de ontvanger en/of de rechtbank beoordeelt dat er geen sprake is van een problematische schuldensituatie, dan kan dat een bijzondere omstandigheid zijn als bedoeld in artikel 25.5.1 van de Leidraad Invordering 2008 (hierna: LI 2008). De ontvanger kan de belastingschuldige dan langer dan twaalf maanden uitstel van betaling verlenen (zie ook artikel 25.5.11 LI 2008).
Daarnaast is in het convenant met de NVVK afgesproken dat een minnelijk voorstel ook een voorstel voor een betalingsregeling kan zijn, waarbij de belastingschuld volledig wordt voldaan. Als de ontvanger van een NVVK-lid een minnelijk voorstel krijgt om de (niet-problematische) belastingschuld binnen een bepaalde termijn te betalen, dan wordt dit conform het convenant in beginsel geaccepteerd.
Een nadere beschouwing hierover is te vinden bij het door de Belastingdienst gepubliceerde standpunt.