Een nieuwe studie van het CPB toont aan dat rijk zijn in Nederland structureel wordt beloond. Een procent van alle werkenden in Nederland, ongeveer 140.000 mensen, betaalt relatief minder belasting dan anderen.
Deze conclusie trok het CPB twee jaar geleden ook al en toen ging het om een studie naar inkomsten en belastingen uit 2016. Het onderzoek dat het planbureau nu heeft gedaan gaat over een langere periode (2011-2019). Daaruit bleek dat de allerrijksten ook over een langere periode voordeliger uit waren met belastingen.
Het CPB denkt te weten hoe dat komt. De allerrijksten verkrijgen hun inkomen uit de winsten van bedrijven waarvan zij zelf directeur of grootaandeelhouder zijn. Hoewel de winsten wel kunnen schommelen blijkt dat er toch veel minder belastingen en sociale premies worden betaald. Het hielp daarbij dat de winsten vanaf 2015 alleen maar opliepen en daarmee ook de winstuitkeringen aan de eigenaren.
Van alle werkenden in het onderzoek van 2011-2019 constateert het CPB dat de hoogste inkomensgroepen veruit het sterkst profiteren. De reële inkomens van 99 procent van de werkenden stegen met 4 tot 8 procent, bij de rijkste 1 procent gingen die inkomens met 70 procent omhoog.
Het CPB berekende dat de allerrijkste 1400 mensen 28 procent belasting betaalden en werkenden met een gemiddeld salaris bijna 40 procent. De rijksten hebben vooral inkomsten uit onderneming en over de winst betalen ze vennootschapsbelasting. Als de bedrijfswinsten worden uitgekeerd moet er ook dividendbelasting worden betaald. In de praktijk blijft de winst vaak in de onderneming zitten.
Dat is niet zo erg, vindt CPB-onderzoeker Arjan Lejour. “Het geld kan worden gebruikt als buffer of investeringen. Maar er is ook een deel dat met het deel van de winst dat niet nodig is gaat beleggen. Privé betaal je hier belasting over in box 3. Maar een bedrijf hoeft dit niet.”
Volgens het CPB kunnen ondernemers er voor kiezen om de winst langer in hun bedrijf vast te houden. Dan kunnen ze in één keer een groot bedrag over laten maken voor minder belastingafdracht. Om scheve verhoudingen te voorkomen zijn de afgelopen jaren wel maatregelen getroffen. Zo is de te betalen belasting over winstuitkeringen wel verhoogd. Het CPB ziet liever dat een groter deel van de winstbelastingen direct wordt geheven om te voorkomen dat eigenaren de winst in hun bedrijven oppotten. Dit kan wel gevolgen hebben voor het vestigingsklimaat in Nederland, zo stelt Lejour.
Bron: NOS.nl