Het MKB is een belangrijke speler in de Nederlandse economie, zo valt 99,8% van alle bedrijvigheid in Nederland binnen het MKB. De partijen erkennen dit belang, maar de visies over de manier waarop het MKB moet worden gestimuleerd verschillen. Om de specifieke keuzes van de verkiesbare partijen helder te maken, hebben we de verkiezingsprogramma’s bestudeerd en specifiek gekeken naar de visies op het MKB en mogelijke (innovatie) stimuleringsregelingen.
Minder regeldruk
Op 17 maart 2017 zijn er weer Tweede Kamerverkiezingen. De bekende stemwijzers helpen kiezers een idee voor een politieke kleur te geven door allerlei algemene thema’s langs te lopen. Deze stemwijzers gaan echter weinig de diepte in. Bijna alle partijen hebben, kort of lang, een mening over hoe de subsidieregelingen moeten worden ingevuld. Op verschillende punten komen de visies behoorlijk overeen. Zo zijn bijna alle partijen het eens over het doorzetten van investeringen in bedrijvigheid, met name ten behoeve van MKB-ers, en hebben praktisch alle partijen het over een verlichting van de regeldruk voor de ondernemer. Met name D66 en GroenLinks zijn van plan stevig te investeren, waar veel andere partijen in mindere mate of vooral op een andere manier zouden willen investeren. Slechts twee partijen noemen expliciet dat ze minder of zelfs geen subsidies willen verstrekken wanneer zij regeren, respectievelijk de SGP (minder subsidies) en de PVV (helemaal geen subsidies). Het punt waarop de andere partijen zich van elkaar onderscheiden, is de wijze waarop de subsidies worden uitgeleverd. Zo zijn de partijen het niet met elkaar eens of de toedeling van subsidies aan bedrijven beter centraal of decentraal, en daarmee meer regio-specifiek, kan plaatsvinden. In onderstaand figuur zijn de verschillende partijen op basis van hun verkiezingsprogramma geplaatst in een kwadrant. Daarbij zijn slechts partijen die voldoende relevante punten noemen meegenomen.
Politieke partijen en innovatiesubsidiesDe partijen CDA, ChristenUnie en PvdA zijn in het rechter gedeelte van het kwadrant terug te vinden. Deze partijen refereren in hun programma naar een regionaal investeringsprogramma. Zo schrijft de PvdA dat de overheid ‘via regionale investeringsmaatschappijen direct gaat investeren in kansrijke (MKB-)bedrijven en ontwikkelingen’. Het CDA vindt dat ‘decentrale overheden meer speelruimte nodig hebben om kennisinstellingen, ondernemers en onderwijsorganisaties in positie te brengen om hun regio economisch te laten bloeien’. Bij de PvdA en ChristenUnie moet de WBSO-regeling versoberd worden om hier ruimte voor te maken. De ChristenUnie wil verder dat ‘fiscale voordelen strenger worden getoetst op effectiviteit en vernieuwing’.
Nationale investeringsbank voor het MKB
De partijen SP, SGP, OndernemersPartij en DENK zitten aan de linkerkant van het model. Hier wordt in het programma gerefereerd naar een nationale investeringsbank. Zo wil de SP een ‘nationale investeringsbank voor midden en kleinbedrijf, voor betere toegang tot kredieten om te investeren en het bevorderen van de ontwikkeling, verduurzaming en innovatie’. De OndernemersPartij spreekt van het oprichten van een ‘Nederlandse Ondernemersbank met een platte organisatie’ en DENK van een ‘Ondernemers-kredietbank’. De SGP wil ‘snoeien in het woud van subsidies en regelingen’, maar spreekt zich wel uit voor een ‘nationale investeringsbank voor investeringen in innovatie, infrastructuur en energievoorziening’ en ‘extra geld voor het Innovatiefonds Mkb+’. Verder denken deze vier partijen allen aan belastingverlagende maatregelen, ten behoeve van bedrijvigheid. Zo wil de OndernemersPartij de BTW verhoging naar 21% terugdraaien naar 19%.
Middengroep
De middengroep bestaat uit de VVD, D66 en GroenLinks. De visie van deze partijen is gericht op een nationale investeringsbank, met een regionale invulling via regionale clusters en netwerken. De VVD wil niet persé minder investeren, maar zet vooral in op een lagere regel- en belastingdruk voor de ondernemer ‘waardoor werkgevers en werknemers vrijer zijn en bepaalde ontwikkelingen niet tegengegaan worden door te strakke of onduidelijke regelgeving’. Opvallend is overigens dat het doel van eenvoudigere subsidieaanvragen is dat ‘consultants niet meer nodig zijn en subsidies dus volledig bij de aanvrager terecht komen’. D66 zit wat betreft de bestuurlijke wijze waarop subsidies zouden moeten worden uitgegeven op één lijn met de VVD. GroenLinks stelt dat ‘het tijd is om te investeren’. Ook GroenLinks pleit voor een investeringsbank, waarbij de nadruk moet liggen op groene en duurzame innovatie.
PVV doet geen uitspraak
De PVV is de enige partij die in zijn verkiezingsprogramma geen uitspraak doet over het al dan niet centraal of decentraal uitgeven van subsidies. Het heeft in het A4-lange programma zelfs maar een halve regel gewijd aan het onderwerp innovatie, met een heldere boodschap: er gaat géén geld naar innovaties. Centraal of decentraal maakt voor de PVV dus niet uit.
Overzicht
Waar het thema investeringsbank veelvuldig terugkomt in de verschillende programma’s, is hier zelfs al voor de verkiezingen een invulling aan gegeven. Zo werd 10 februari jl. de komst van de instelling Invest NL aangekondigd. Invest-NL wordt een privaatrechtelijke staatsdeelneming waarbij de Staat de enige aandeelhouder is en jaarlijks kapitaal stort in Invest-NL. De bedoeling is om investeringen te stimuleren op terreinen waar Nederland nu kansen laat liggen. Hiervoor is in 2017 2,5 miljard beschikbaar. Aangezien een dergelijke centrale investeringsbank vrij breed wordt gedragen in de verschillende programma’s, is de kans groot dat dit ook bij het nog te verkiezen kabinet doorgang zal vinden.
Alle verschillende standpunten ten aanzien van het innovatiebeleid en MKB-stimulering zijn, voor een goed overzicht, ook nog puntsgewijs samengevat:
| Tabel : Standpunten t.o.v. Innovatie & MKB (Verkiezingsprogramma’s 2017) | |
| VVD
|
● Lagere belastingen, waardoor bedrijven meer kunnen investeren in innovatie
● Soepelere regelgeving, waardoor werkgevers en werknemers vrijer zijn en bepaalde ontwikkelingen niet tegengegaan worden door te strakke of onduidelijke regelgeving ● Een duidelijke subsidieaanvraag, waardoor consultants niet meer nodig zijn en subsidies dus volledig bij de aanvrager terecht komen. ● Wij willen investeringen in de Nederlandse economie maximaal stimuleren. Daarvoor is nodig dat krachten in Nederland gebundeld worden. Door het samenvoegen van bestaande instituties en van verschillende financieringsregelingen, kan een sterke speler ontstaan. Deze instelling moet gericht zijn op het bijeenbrengen van kapitaal voor rendabele investeringen in grootschalige projecten gericht op bijvoorbeeld infrastructuur, energie, innovatie en ondernemerschap. |
| PvdA | ● Economisch beleid, nieuwe industriepolitiek en innovatiebeleid laten uitvoeren door regionale samenwerkingsverbanden over sectorgrenzen heen, waarin overheden, kennisinstituten en bedrijfsleven nauw samenwerken binnen een gezamenlijke groeiagenda.
● Via regionale investeringsmaatschappijen gaat de overheid direct investeren in kansrijke (MKB-)bedrijven en ontwikkelingen. ● De fiscale subsidieregelingen voor innovatie voor het bedrijfsleven (WBSO en Innovatiebox) willen wij versoberen. (Van het bedrijfsleven verlangen we meer R&D-uitgaven) |
| PVV | ● Geen subsidies |
| SP | ● Nationale investeringsbank voor midden en kleinbedrijf, voor betere toegang tot kredieten om te investeren en bevorderen we de ontwikkeling, verduurzaming en innovatie.
● Tegen de huidige invulling van de EU. Men wil de afdracht aan de EU verlagen. ‘’De begroting van de EU wordt beperkt en het rondpompen van Europese subsidies tussen de rijke europese ● Ter stimulering van het kleinbedrijf worden de lasten verlaagd (verhoging kleinschaligheidsaftrek). |
| CDA | ● Bijdrage aan samenwerking tussen universiteiten, ondernemers en overheid.
● Lagere en eenvoudigere lasten en minder regelgeving voor ondernemers, vooral in het MKB, zodat het voor deze bedrijven eenvoudiger wordt om personeel in dienst te nemen. ● Decentrale overheden hebben meer speelruimte nodig om kennisinstellingen, ondernemers en onderwijsorganisaties in positie te brengen om hun regio economisch te laten bloeien. |
| D66 | ● Administratieve last van het aanvragen van subsidies beperken en knellende regelgeving wegnemen.
● Steun voor aantrekken van onderzoekstalent ● Hervorming topsectorenbeleid. We stoppen met de topsectoren. Regionale netwerken zoals in Eindhoven (high tech) en Wageningen (voedsel en milieu) krijgen juist meer ruimte om te werken aan vernieuwing ● Innovatiegelden om scholen, universiteiten, zorginstellingen, openbaar vervoer en energiebedrijven, te laten experimenteren ● D66 maakt publiek en privaat geld vrij door de oprichting van een publieke investeringsbank. D66 steunt duurzame en sociale ondernemers door samenwerking eenvoudiger te maken. ● Een fonds voor zorginnovatie, gericht op grote doorbraken, zou nieuwe aanbieders moeten ondersteunen. ● Efficiënter Europees beleid: flexibelere begrotingen. Nederland moet meer geld ontvangen, gebaseerd op goede voorstellen ipv op verdeelsleutels. |
| ChristenUnie | ● Investeringsprogramma voor de regio’s.
● Extra middelen voor wetenschap en (multidisciplinair) onderzoek (met maatschappelijke impact). ● Dat niet alleen grote, maar ook kleine bedrijven eenvoudig toegang hebben tot innovatiesubsidies ● Het beperken van regeldruk krijgt meer prioriteit ● Fiscale voordelen worden strenger getoetst op effectiviteit en vernieuwing. ● De regelgeving moet toegespitst worden op baanbrekende innovaties in het MKB. Wij verlagen daarom het subsidieplafond in de WBSO en herintroduceren de kleine innovatieregelingen. |
| GroenLinks | ● Tijd om te investeren in de modernisering van de economie. De overheid stimuleert onderzoek en innovatie door het bedrijfsleven, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties. Start-ups, als aanjagers van innovatie, worden extra gefaciliteerd.
● Investeren in duurzame (groene/eerlijke) welvaart. De overheid werkt samen met kapitaalverschaffers, universiteiten en innovatieve bedrijven. ● Banengroei door te investeren in schone energie, openbaar vervoer en energiezuinige woningen ● Er komt een groene investeringsbank die de marktsector stimuleert om samen met de overheid meer te investeren |
| SGP | ● Een efficiëntere overheid wil zeggen: snoeien in het woud van subsidies en regelingen. Minder regels, minder subsidies,minder bemoeienis.
● Wel extra geld voor het Innovatiefonds Mkb+ nodig en er moet een nieuwe regeling voor ‘durfkapitaal’ komen. ● Er komt een nationale investeringsbank voor investeringen in innovatie, infrastructuur en energievoorziening. ● Kleine bedrijven zonder R&D-afdeling moeten gestimuleerd worden om samen te werken. ● De opstart van bedrijven die gelieerd zijn aan universiteiten, met name door afgestudeerden, moet gestimuleerd worden. |
| PvdD | ● Alle overheidsinkopen gegarandeerd duurzaam, diervriendelijk en sociaal verantwoord.
● Met name MKB moet hiervan profiteren. ● Geen subsidies of belastingkorting voor grootverbruikers van energie. |
| 50PLUS | ● Minister van Innovatie en Duurzaamheid
● Inkoopkracht overheid tbv innovatie. ● Ondernemende mensen verdienen meer steun, bescherming en hulp. |
| OndernemersPartij | ● Focus op MKB en ZZP’er
● Een essentiële maatregel is het terugdraaien van de BTW verhoging van 21% naar 19%. ● Nederlandse Ondernemersbank met een platte organisatie ● De administratieve lastendruk voor ondernemers moet lager |
| VNL | ● Stimuleren en faciliteren technologische innovatie
● We investeren alleen in rendabele, duurzame energievormen. |
| DENK | ● Verlichting van regeldruk
● Ondernemers-kredietbank ● Startende ondernemers krijgen een voucher van 750 euro ● Meer belastingvoordelen voor het mkb |
| Forum voor Democratie | ● Commissie met MKB-ers die op zoek gaat naar nieuwe oplossingen en verbeteringen
● Vereenvoudigen fiscale regelgeving ZZP’ers door een belastingvrije voet van €20.000 |
| Geenpeil | ● Geen standpunten |
