Wie kent het verhaal van Blokker? Ruim een eeuw was het een welvarend familiebedrijf en na de dood van Jaap Blokker in 2011 ging het snel bergafwaarts. Natuurlijk zijn er bedrijven die slechts om de ondernemer zelf draaien en als deze stopt, stopt ook het bedrijf. Maar Blokker telde 25.000 werknemers en een omzet van € 2,7 miljard. De continuïteit zou niet in gevaar moeten komen wanneer een van de twee eigenaren (plotseling) komt te overlijden.
Een ander voorbeeld is Freddy Heineken. Na zijn overlijden in 2002 werd hij opgevolgd door zijn dochter Charlene de Carhalvo-Heineken. Zij heeft het Heineken-concern succesvol kunnen overnemen en inmiddels zit haar zoon als niet-uitvoerend lid in de raad van beheer van het bierconcern. En Heineken is nu nog steeds een bloeiend bedrijf.
Nu wil ik niet zeggen dat een succesvolle overname staat of valt met een levenstestament, maar door tijdens je leven bezig te zijn met het feit dat je niet het eeuwige leven hebt, draagt dit wel bij aan een succesvolle overname. Lijkt mij wel iets om bij stil te staan. Een levenstestament kan ertoe bijdrage dat een succesvol bedrijf ook na overlijden van de eigenaar succesvol blijft.
Welke zaken kun je vastleggen in een levenstestament?
Je denkt vast bij een levenstestament aan het vastleggen van een document bij de notaris. Maar het kan veel breder! Een levenstestament is namelijk vormvrij en kan ook eventueel digitaal worden vastgelegd. Welke vorm past, is afhankelijk van je wensen en voorkeuren. Maar een ondernemer zou minimaal een ondernemersvolmacht geregeld moeten hebben (vast te leggen bij de Kamer van Koophandel) en zijn bedrijfsgegevens, contactpersonen, verzekeringen, et cetera toegankelijk maken voor het geval hem of haar iets overkomt. Een hele mooie tool daarvoor is bijvoorbeeld een Digitale Kluis bij Digizeker.
Houd de regie zelf in handen
Hoe groot of klein een bedrijf nu ook is, denk eens na over de gevolgen voor de onderneming voor het geval de ondernemer plotseling twee maanden uitvalt. Wat moet er dan geregeld worden? Wie kan de zaak tijdelijk waarnemen? Is het bedrijf overdraagbaar? Door van tevoren na te denken over deze situatie, weet de ondernemer wat er geregeld moet worden en wie je daarvoor nu al moet informeren. Maak het onderwerp bespreekbaar. Dagelijks lezen we in het nieuws dat er ongelukken gebeuren, mensen vermist raken, of, in het ergste geval komen te overlijden. Voor de dierbaren en zaakwaarnemers is het dan erg fijn dat de ondernemer er zelf over nagedacht heeft hoe hij een en ander geregeld wil hebben. En, niet onbelangrijk, het kan voorkomen dat het bedrijf in korte tijd teloorgaat. Een levenstestament is dan echt van levensbelang.
Maak het bespreekbaar
Het is voor de ondernemer ook zinvol om met andere ondernemers te praten en te vragen wat zij geregeld hebben. Ook is het van belang het met de levenspartner te bespreken. Wat moet hij/zij doen voor de onderneming als de ondernemer plotseling uitvalt?
Aandacht voor fiscale zaken
Bij het bestuderen van dit onderwerp kwam ik erachter dat er wel degelijk verschillen bestaan tussen bewindvoering (de wettelijke regeling) en levenstestament (de onderhandse versie). Met een levenstestament heb je veel meer de vrije hand, ook in fiscaal opzicht.
Barbara Rijskamp
Fiscaal jurist bij Rijskamp Fiscaal.