Nederland is doorgeschoten met ‘het op spookbeelden en sentiment gebaseerde bashen van multinationals voor vermeend fiscaal wangedrag’, vinden fiscalist Martijn van Winkelhof en hoogleraar belastingrecht Hans van den Hurk. ‘Het is de hoogste tijd – en in ons eigen belang – de multinational te herwaarderen op basis van feiten, cijfers en relevantie. Vrijwel alle Nederlandse AEX-bedrijven betalen netjes winstbelasting.’
Beide belastingdeskundigen schrijven dat in het FD. Zij stellen dat 2020 cruciaal wordt voor het Nederlandse vestigingsklimaat: de Adviescommissie Belastingheffing van Multinationals komt binnenkort met een advies over de toekomst van de winstbelasting voor multinationals en hoofdkantoren en de politieke partijen gaan zich buigen over de verkiezingsprogramma’s. ‘Dat geschiedt op basis van ratio, idealen én electorale sentimenten en emoties. Deze programma’s zijn de belangrijkste bronnen voor een volgend regeerakkoord.’
Keurig gemiddeld
Van Winkelhof en Van den Hurk willen het beeld bijsturen dat multinationals geen winstbelasting zouden betalen. ‘Shell, bijvoorbeeld, betaalt royaal belasting, ook in ontwikkelingslanden, en doet niet aan belastingparadijzen. Het bedrijf draagt € 16 miljard belastingen en heffingen af over € 36 miljard winst.’ Ze wijzen op een analyse van de NOB, waaruit blijkt dat bijna alle grote Nederlandse multinationals wereldwijd gemiddeld 22,5% winstbelasting betalen. ‘Dat is keurig het EU-gemiddelde en ongeveer gelijk aan het tarief van de winstbelasting in Nederland.’
Dat een Nederlandse multinationals niet altijd veel belasting betaalt in het land waar het hoofdkantoor is gevestigd, komt doordat zo’n hoofdkantoor vooral kosten maakt, maar weinig belastbare winst, aldus beide fiscalisten. Ook de liquidatieverliesregeling speelt een rol. ‘Kosten van in het buitenland ‘mislukte’ investeringen zijn in Nederland aftrekbaar, voor zover ze dit in het betreffende buitenland niet zijn. Dat is logisch, anders zou immers sprake zijn van dubbele belasting.’
Twee miljoen banen
Het streven naar verbinding en inclusiviteit zou ook moeten gelden voor de Nederlandse AEX-bedrijven, vinden Van Winkelhof en Van den Hurk. ‘Zij zijn van groot belang voor ons allemaal. Een meer positieve bejegening van multinationals is belangrijk voor de miljoenen mensen in ons land die voor hun dagelijks brood afhankelijk zijn van werk bij deze bedrijven. En dat zijn er nogal wat. Uitgaande van CBS-cijfers genereren multinationals bijna twee miljoen banen in Nederland. Multinationals zorgen voor 40% van de banen en zijn goed voor twee derde van de omzet in het Nederlandse bedrijfsleven. Zij nemen meer dan 80% van de internationale handel voor hun rekening. Bovendien dragen deze ondernemingen in Nederland veel bij aan innovatie en technologische vooruitgang. Zij staan voor ruim 40% van de jaarlijkse investeringen in onderzoek en ontwikkeling, inclusief die in zorgtechnologie (Philips) en technieken voor energiebesparing en duurzame voedselvoorziening. Daarmee dragen zij substantieel bij aan welvaart en welzijn van de inwoners van Nederland.’
Omzetbelasting
Beiden vinden dat critici soms feiten en cijfers verdraaien of onkundig zijn ‘als zij met gezwollen retoriek wijzen op de door multinationals te betalen ‘winstbelasting’, waarmee de vennootschapsbelasting wordt bedoeld. Deze vennootschapsbelasting is budgettair relatief klein (€ 20 á 25 miljard) en voor de Rijksbegroting helemaal niet zo belangrijk. Multinationals dragen daarentegen feitelijk substantieel bij aan omzetbelasting, loon- en inkomstenbelasting en accijnzen. Deze belastingen zijn budgettair tien keer zo groot (€ 250 miljard) en dus veel belangrijker voor de publieke sector. Shell bijvoorbeeld betaalt wereldwijd jaarlijks zo’n kleine € 50 miljard van deze belastingen, waarvan € 4,5 miljard in Nederland. Het is wel zo eerlijk om deze feiten in de kritiek te betrekken.’
Verbinding en vrede
Mulitnationals beschuldigen van fiscaal wangedrag is unfair en onkundig, besluiten Van Winkelhof en Van den Hurk. ‘Het is de hoogste tijd de multinationals te herwaarderen op basis van feiten. Zij zijn direct en indirect te belangrijk voor welstand en welzijn van de Nederlanders. Laat 2020 dus een jaar zijn van verbinding en vrede met de Nederlandse multinational.’