De jaarstukken van een koeriersbedrijf die door een Drents accountantskantoor werden samengesteld zijn niet bruikbaar bij het beslechten van een geschil tussen de (voormalige) vennoten over de stand van een kapitaalrekening, heeft het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden geoordeeld. De jaarstukken moesten juist de oplossing bieden voor het geschil.
Het hof oordeelt echter dat de oud-vennoot die de cijfers van het accountantskantoor bestrijdt daar niet aan is gebonden, zowel gezien de inhoud van de overeenkomst, als de wijze waarop de accountant van Sabanoord Accountants & Adviseurs uit Assen bij het tot stand brengen van de jaarstukken te werk is gegaan. Daarbij is onder meer relevant dat er geen hoor en wederhoor werd toegepast. Het hof concludeert in de tussenuitspraak dat er behoefte is aan een door het hof zelf te benoemen deskundige (een registeraccountant), die opnieuw de jaarstukken 2016 en 2017 zal opstellen.
Koeriersbedrijf
De Leeuwarder vof genaamd B&B Fryslân is een samenwerkingsverband waarin voor gezamenlijke rekening een koeriersbedrijf wordt geëxploiteerd. De in 2013 opgerichte vof werd gevormd door de twee betrokken pakketbezorgers. Daarnaast was van 1 januari 2013 tot 7 oktober 2017 een vennoot met het beheer (waaronder de administratie) van de vennootschap belast. Op 7 oktober 2017 trad de beherend vennoot uit B&B onder voortzetting van de vennootschap door de overige vennoten.
Geschil over stand kapitaalrekening
Partijen konden het na het uittreden van beherend vennoot echter niet eens worden over de stand van diens kapitaalrekening en daarmee niet over het door hem aan B&B te betalen bedrag. Beide partijen gaan wel uit van een negatieve stand van de kapitaalrekening, maar kunnen het niet eens worden over de hoogte.
Accountant benoemd
Rondom een kort geding bij de rechtbank Noord-Nederland werd een vaststellingsovereenkomst overeengekomen op basis waarvan een accountant van Sabanoord Accountants & Adviseurs uit Assen werd benoemd als accountant. Die bracht op 11 december 2018 als onafhankelijke derde een verslag over het boekjaar 2016 en een verslag over het boekjaar 2017 aan B&B uit. Beide verslagen worden voorafgegaan door een samenstellingsverklaring van de accountant. In de jaarcijfers over 2016 heeft de accountant vastgesteld dat de kapitaalrekening van de beherend vennoot per 31 december 2015 € 7.977,- bedroeg en per 31 december 2016 € 175.655,- negatief. In de jaarcijfers 2017 heeft de accountant vastgesteld dat de jaarrekening per 31 december 2017 € 294.410,- negatief bedroeg.
Rechtszaak
B&B vorderde daarna bij de rechtbank veroordeling van de (voormalige) beherend vennoot tot betaling van € 294.410,- met rente. De rechtbank wees de vordering toe, maar de opgestapte vennoot ging in hoger beroep.
Gebonden aan jaarstukken?
In de procedure bij het hof gaat het erom of de (voormalige) beherend vennoot, zoals B&B stelt, is gebonden aan de in de rapportage van de accountant vastgestelde negatieve stand van zijn kapitaalrekening per 31 december 2017.
De stand van de kapitaalrekening dient, overeenkomstig het vennootschapscontract, te worden vastgesteld in de vergadering van vennoten. De vraag is of de vaststellingsovereenkomst daarop een inbreuk vormt. Voor het antwoord op die vraag zijn de volgende omstandigheden van belang, spreekt het hof uit. Inzet van de kort geding procedure, in het kader waarvan de vaststellingsovereenkomst tot stand is gekomen, was niet de vaststelling van een bepaald bedrag van de kapitaalrekening maar het verkrijgen van daartoe noodzakelijke gegevens. Het geschil waarvan beëindiging werd verzocht was dan ook niet het vaststellen van de stand van de kapitaalrekening van de uitgetreden vennoot maar het verkrijgen van de daartoe vereiste stukken zodat een accountant daarmee aan het werk kon en op basis daarvan de jaarstukken 2016 en 2017 zou vaststellen. Daarin zouden dan mede de kapitaalrekeningen van de vennoten worden vastgesteld. Iets anders is dat daarmee nog niet is overeengekomen dat die opstelling door de accountant van de kapitaalrekening voor partijen ook binden zou zijn in afwijking van de regeling in de vennootschapsovereenkomst.
De uitgetreden vennoot zou de stukken ter beschikking stellen aan een daartoe aan te wijzen accountant. Voor de afgifte van die stukken en de persoon aan wie afgifte diende plaats te vinden hebben partijen een regeling getroffen. De overeenkomst rept niet over een binding van partijen aan een door de accountant gemaakte vaststelling.
De tekst van de vaststellingsovereenkomst past daarmee eerder en beter bij een niet bindende werking voor wat betreft de in de jaarrekeningen op te nemen stand van de kapitaalrekening en dus bij het standpunt van de uitgetreden vennoot daarover.
Totstandkoming van jaarstukken
Ten tweede is van belang de wijze waarop deze jaarstukken tot stand zijn gekomen, overweegt het hof. In het bijzonder gaat het daarbij om de omstandigheid dat de door de uitgetreden vennoot aangereikte stukken mede een grootboekadministratie omvatte. De uitgetreden vennoot heeft ter zitting, en dat is door B&B niet weersproken, aangevoerd dat de posten die door de accountant zijn aangemerkt als privé-onttrekkingen door de uitgetreden vennoot, door laatstgenoemde in de grootboekadministratie niet waren geboekt als privé-onttrekkingen. Dat is opmerkelijk daar de accountant zich erop beroept dat door hem uitsluitend een samenstellingsopdracht is aanvaard zodat een aanpassing van de kwalificatie van de daarbij aangereikte posten niet voor de hand lag. Het had op zijn minst voor de accountant aanleiding moeten zijn om deze kwalificering met de betrokken vennoten, in het bijzonder met de uitgetreden vennoot, te bespreken. De uitgetreden vennoot heeft echter, door B&B onweersproken, gesteld dat de accountant daarover niet met hem van gedachten heeft gewisseld en daartoe desgevraagd ook niet bereid was. Voor overleg hierover met de betrokken vennoten was te meer aanleiding vanwege de omstandigheid dat sprake was van een gerechtelijke procedure tussen de vennoten zodat hoor en wederhoor in de rede had gelegen
Zeer groot verschil kapitaalrekening
Ten derde is van belang dat de vaststelling door de accountant van de kapitaalrekening 2016 van de uitgetreden vennoot een zeer groot verschil vertoont met de door de oorspronkelijke accountant van B&B vastgestelde kapitaalrekening, zonder dat het rapport van de accountant van Sabanoord daarin veel inzicht geeft of daarvoor een sluitende verklaring geeft.
Rapportage ongeschikt, nieuwe accountant
De hiervoor genoemde omstandigheden maken dat de rapportage door de accountant ongeschikt is om in deze procedure de stand van de kapitaalrekening van de uitgetreden vennoot vast te stellen, oordeelt het hof. De vordering van B&B kan voor wat betreft haar omvang thans nog niet worden vastgesteld.
Het hof heeft om die reden behoefte aan een hernieuwde beoordeling van de financiële administratie over de jaren 2016 en 2017 door een door hem te benoemen registeraccountant.
