De mensen die voor Deliveroo maaltijden bezorgden, waren werknemers en geen zelfstandigen. Dat oordeelt de Hoge Raad vrijdagochtend. De maaltijdbezorgdienst had eerder bij de rechtbank en het hof al bot gevangen. Vakbond FNV vindt dat de overheid nu breed moet ingrijpen bij schijnconstructies.
Deliveroo begon in 2015 in Nederland en is hier inmiddels niet meer actief. In 2018 werden aflopende tijdelijke arbeidscontracten van bezorgers niet meer verlengd en werden ze ingehuurd als zelfstandige. Dat vond vakbond FNV niet in de haak, omdat de bezorgers wel afhankelijk bleven van het bedrijf en financieel moesten inleveren. De Hoge Raad oordeelt nu ook dat de maaltijdbezorgers van Deliveroo zijn op basis van een arbeidsovereenkomst werkten en dus ook de rechten hadden die bij zo’n overeenkomst horen. Eerder had de advocaat-generaal al geadviseerd om dat oordeel te vellen.
Vrijheid om aan te melden en vervangen
In 2018 introduceerde Deliveroo twee opdrachtovereenkomsten: de Regular-overeenkomst en de Unlimited-overeenkomst. De eerste bood de mogelijkheid om per vier weken maximaal iets meer dan 600 euro te verdienen, zonder verplichting om omzetbelasting te voldoen. Bij de Unlimited-overeenkomst kon meer weken worden verdiend, maar moest wel omzetbelasting worden berekend en afgedragen. Aanmelden ging via een app.
In cassatie stelde Deliveroo dat bezorgers zich konden aanmelden indien en wanneer zij dat wilden en dat de vrijheid om opdrachten te weigeren onverenigbaar is met een arbeidsovereenkomst, en dat hetzelfde geldt voor de vrijheid van bezorgers om zich te laten vervangen. Maar die vrijheid sluit op zichzelf het bestaan van een arbeidsovereenkomst niet uit, aldus de Hoge Raad. Zo is niet gebleken dat zich de situatie voordoet dat een bezorger zich permanent door iemand anders, zonder dat dit door Deliveroo is geaccepteerd, laat vervangen. Ook lijkt niet mogelijk dat een bezorger met Deliveroo contracteert en zijn werkzaamheden door allerlei andere vervangers tegelijk laat uitvoeren, waardoor dit een verdienmodel kan worden. ‘Daarin ligt besloten dat bezorgers in het algemeen geen aanleiding zullen zien hun werk anders dan incidenteel door een ander te laten verrichten en dat de daadwerkelijke betekenis van de vervangingsclausule voor de bezorgers gering is.’
De AG had eerder al geconcludeerd dat het gerechtshof terecht had geoordeeld dat de rechtsverhouding tussen Deliveroo en haar bezorgers als arbeidsovereenkomst geldt.
Breder belang
De FNV noemt de uitspraak bij monde van vicevoorzitter Zakaria Boufangacha langverwacht en zeer terecht. ‘Deze uitspraak voor de bezorgers van Deliveroo en voor al die andere mensen die via rare constructies in schijnzelfstandigheid gedwongen zijn, geldt ook voor situaties waar bewust gekozen wordt voor schijnzelfstandigheid voor zpp’ers om daarmee cao’s en pensioenbijdrages te ontwijken. Deze uitspraak is van veel breder belang dan Deliveroo alleen. Immers: op veel meer plaatsen doen mensen werk waarbij de afhankelijkheid groter is dan de onafhankeljkheid. Denk aan kinderopvang, omroepen, zorg en onderwijs.’
Ingrijpen
FNV vindt dat de overheid nu moet ingrijpen. Boufangacha: ‘De Wet DBA, die schijnzelfstandigheid moet tegengaan, wordt al jaren niet gehandhaafd door de overheid. Wij roepen Den Haag op om nu echt in actie te komen, want de constructies van vergelijkbare bedrijven als Deliveroo, Uber en Temper zijn niet goed voor de medewerkers én niet goed voor de arbeidsmarkt en de samenleving als geheel.’
