Ondanks de invoering van diverse EU-richtlijnen blijven hiaten en onduidelijke interpretaties tussen lidstaten een probleem, wat de effectiviteit van de maatregelen vermindert.
Belastingontwijking door multinationals
Multinationals maken gebruik van complexe strategieën om de belastingdruk te verlagen door verschillen in nationale belastingregels te benutten. Hierdoor derven EU-landen samen tot wel €100 miljard aan belastinginkomsten per jaar. Dit zet druk op andere belastingbetalers die de tekorten moeten compenseren.
Maatregelen en tekortkomingen
De EU heeft richtlijnen geïntroduceerd, zoals de Anti-Tax Avoidance Directive (ATAD) en DAC 6, die agressieve belastingplanning moeten bestrijden. Hoewel deze richtlijnen zijn omgezet in nationale wetgeving, blijft het toezicht op de toepassing en effectiviteit zwak. Veel lidstaten voeren onvoldoende kwaliteitscontroles uit op uitgewisselde informatie over grensoverschrijdende belastingregelingen, en boetes voor niet-naleving zijn vaak te laag om bedrijven af te schrikken.
Daarnaast interpreteren lidstaten de regels verschillend vanwege een gebrek aan duidelijke richtlijnen van de Europese Commissie. Evaluaties van de richtlijnen laten op zich wachten, waardoor het nog onduidelijk is of de doelen worden bereikt.
Aanpak van schadelijke belastingregimes
Hoewel schadelijke belastingregimes binnen de EU grotendeels zijn afgeschaft, konden bedrijven vaak te lang profiteren van overgangsregelingen. Tegenover niet-coöperatieve belastingparadijzen buiten de EU is de aanpak inconsistent. De ERK benadrukt de noodzaak van een geharmoniseerde aanpak en betere monitoring. Zonder uniforme toepassing van regels blijven bedrijven profiteren van de verschillen tussen belastingstelsels, wat leidt tot oneerlijke concurrentie en verlies van belastinginkomsten.
“Schadelijke belastingstelsels en belastingontwijking door bedrijven vormen een grote uitdaging bij het waarborgen dat belasting daar wordt betaald waar winst wordt gemaakt”, stelt Ildikó Gáll-Pelcz, het ERK-lid dat verantwoordelijk is voor het verslag. “De Commissie moet haar beperkte bevoegdheden op dit gebied gebruiken om de bestaande mazen te dichten en haar richtsnoeren voor de EU-landen te ontwikkelen zodat deze één front kunnen vormen tegen schadelijke belastingpraktijken. Ook moet zij ervoor zorgen dat er snel een gemeenschappelijk systeem voor prestatiemonitoring wordt ingevoerd.”
Het volledige rapport is beschikbaar op de website van de Europese Rekenkamer.