Na de advocaten verzetten ook de notarissen zich tegen de inperking van wettelijk fiscaal verschoningsrecht. In een brief aan staatssecretaris Vijlbrief (Financiën) schrijft de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) dat de beperking van het verschoningsrecht onnodig en disproportioneel is.
Panama papers
Aanleiding voor het wetsvoorstel waren de Panama Papers-maatregelen die toenmalig staatssecretaris Wiebes in zijn brief van 17 januari 2017 aan de Tweede Kamer aankondigde om internationale en nationale belastingontduiking aan te pakken. De reikwijdte van de wettelijke bepaling over het fiscale verschoningsrecht is ‘zeer breed en in ieder geval voor advocaten en notarissen te ongericht’, schreef Wiebes aan de Kamer. ‘Naar mijn mening moet bijvoorbeeld worden voorkomen dat bepaalde fiscaal relevante feiten, zakelijke handelingen en transacties aan het oog van de Belastingdienst worden onttrokken door daarvoor een geheimhouder te gebruiken’.
Notarissen in actie
Volgens KNB-voorzitter Nick van Buitenen valt, als Wiebes’ opvolger Vijlbrief zijn zin krijgt, bijna al het werk van de notaris buiten het fiscaal verschoningsrecht. In de brief aan de staatssecretaris schrijft Van Buitenen dat de Belastingdienst al veel mogelijkheden heeft om informatie op te vragen bij belastingplichtigen. Bovendien, schrijft Van Buitenen, is de inperking in tegenspraak met de toelichting op het conceptwetsvoorstel. ‘Daarin wordt aangegeven dat verduidelijking van het wettelijk fiscaal verschoningsrecht wordt beoogd en dat de reikwijdte van het verschoningsrecht ongewijzigd blijft.’ De KNB kan zich vinden in verduidelijking, maar volgens de beroepsorganisatie ontbreekt de noodzaak om het verschoningsrecht van de notaris in te perken.
Procesvrijstelling
Het conceptwetsvoorstel beperkt het verschoningsrecht van de notaris tot de werkzaamheden genoemd in de procesvrijstelling van artikel 1a lid 5 van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). De toelichting duidt deze werkzaamheden aan als de eigenlijke of normale werkzaamheden van de notaris, maar dit zijn juist werkzaamheden die de notaris normaal gesproken niet verricht, meent Van Buitenen. ‘De aansluiting bij de Wwft is hierdoor gebaseerd op onjuiste uitgangspunten. Daarnaast is de Wwft gericht op de voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme en tegelijkertijd beperkt tot dat doel. Door de vrijstellingsbepaling in de Wwft als basis te gebruiken voor de uitwerking van het wettelijk fiscaal verschoningsrecht van de notaris, valt vrijwel het gehele werkterrein van de notaris niet meer onder het wettelijk fiscaal verschoningsrecht. Dit kan volgens de KNB niet de bedoeling zijn.’
Ook advocaten boos
Het wetsvoorstel zorgt ervoor dat de Belastingdienst ook inzage kan krijgen in de communicatie tussen advocaten en hun cliënten. Het recht op vertrouwelijke communicatie met geheimhouders zoals advocaten komt hierdoor onder druk te staan, waarmee een belangrijk principe in de samenleving wordt geschaad, aldus de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA), die al in 2017 liet weten fel gekant te zijn tegen de plannen van toenmalig staatssecretaris Wiebes om het fiscaal verschoningsrecht in te perken.