De rulings waarmee de Belastingdienst multinationals vooraf zekerheid geeft over de belasting die zij moeten betalen, zorgen in binnen- en buitenland voor kritiek. Fiscalisten willen daarom dat de fiscus daar meer openheid over gaat geven, schrijft het FD maandag. Michiel Spanjers wil zelfs helemaal van de rulings af, maar daarin staat hij alleen.
Spanjers was politiek adviseur van voormalig staatssecretaris en minister van Financiën Jan Kees de Jager. De felbekritiseerde belastingafspraken zouden onder meer mogelijk zijn gemaakt door de coulante houding van de EU tussen 2006 en 2012. Spanjers vindt dat de belastingrulings Nederland meer kwaad dan goed doen. Hij denkt dat ophouden met rulings de Nederlandse onderhandelingspositie in de Europese Unie, bijvoorbeeld over de meerjarenbegroting vanaf 2020, aanzienlijk zou versterken.
Opportunistisch
Vakgenoten van Spanjers zijn minder radicaal, maar vinden wel dat de rulings de reputatie van Nederland hebben geschaad. Jan van de Streek, hoogleraar belastingrecht aan de Universiteit van Amsterdam, stelt tegenover het FD dat Nederland te opportunistisch is geweest met het afgeven en aanprijzen van rulings voor agressieve fiscale structuren waarmee multinationals belasting ontwijken.
Fiscaal econoom Leo Stevens, emeritus hoogleraar aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, bestrijdt het beeld dat het bij rulings steeds om onwettige afspraken zou gaan. Het probleem is volgens hem dat vaak niet duidelijk is wat wel en niet binnen bewoordingen, doel en strekking van wet en internationale rechtsorde past. Terwijl ondernemingen wel moeten weten waar zij fiscaal aan toe zijn, bijvoorbeeld bij investeringen of het doorberekenen van belastingen aan consumenten, en niet kunnen wachten op een wetsinterpretatie van de rechter. Dan biedt een afspraak met de fiscus de gewenste zekerheid, aldus Stevens.
Beterschap
Universitair hoofddocent belastingrecht Jan Vleggeert, die aan de Universiteit Leiden onderzoek doet naar de rulingpraktijk, stelt dat Nederland wel maatregelen heeft getroffen. Belastinginspecteurs mogen sinds 2016 niet meer ingaan op verzoeken van bedrijven om vooroverleg als belastingbesparing het hoofddoel is. Als er wel wordt overlegd, mogen afspraken met de fiscus niet langer leiden tot grondslaguitholling of belastingverschuiving. Maar de CV-BV-structuur, waarmee bedrijven winsten door Nederland kunnen laten stromen zodat ze elders minder belasting hoeven te betalen, kan nog tot 2020 door de beugel.
Anonieme publicatie rulings
De drie academici vinden wel dat transparantie over fiscale afspraken met grote internationale bedrijven onmisbaar is. “De geur van geheimzinnigheid en achterkamertjes is een groot probleem”, zegt Vleggeert. “Als je rulings levensvatbaar wilt houden, moet je ze net als België geanonimiseerd publiceren op een website.” Volgens Stevens zou publicatie achterwege kunnen blijven als er grote belangen, zoals het beschermen van een octrooi, in het geding zijn. Hij ziet wel iets in het harmoniseren van de vennootschapsbelasting op Europees niveau als middel om belastingontwijking en verkapte staatssteun tegen te gaan. Stevens wil ook een onafhankelijke toezichthouder op de Belastingdienst, die ook de rechtmatigheid van rulings in de gaten houdt.
Van de Streek ziet een oplossing in het uitsluiten van eenzijdige afspraken, waarbij rulings alleen nog samen met andere landen kunnen worden gesloten.