Minister Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft de Tweede Kamer geïnformeerd over de update van maatregelen bij loondoorbetaling bij ziekte voor het midden- en kleinbedrijf (MKB).
Werkgevers, met name kleine werkgevers, ervaren de verplichtingen bij ziekte van hun werknemers als zwaar. Dit kan er voor zorgen dat werknemers minder snel een vast contract aangeboden krijgen. Daarom heeft de vorige minister van SZW een pakket afgesproken dat als alternatief diende voor de plannen uit het vorige Regeerakkoord op het gebied van loondoorbetaling bij ziekte. Het gaat om maatregelen die de loondoorbetalingsverplichtingen makkelijker, duidelijker en goedkoper maken.
MKB verzuim-ontzorg-verzekering
De MKB verzuim-ontzorg-verzekering is sinds 1 januari 2020 op de markt. Dit verzekeringsproduct biedt kleine werkgevers naast dekking van het financiële risico bij ziekte van werknemers ook ondersteuning bij de verplichtingen en taken rond loondoorbetaling bij ziekte en re-integratie. Het Verbond van Verzekeraars geeft aan dat er per 2022 naar schatting 10.000 MKB verzuim-ontzorgverzekeringen zijn afgesloten. Ongeveer 60% hiervan zijn werkgevers met minder dan vijf werknemers. Circa 25% van alle nieuw afgesloten verzekeringsproducten is de MKB verzuim-ontzorg-verzekering. Zowel het Verbond van Verzekeraars als werkgeversorganisaties VNO NCW en MKB-Nederland krijgen positieve signalen over het verzekeringsproduct. De uitbreiding van de bestaande verzuimverzekeringen is dan ook een gunstig effect van de MKB-verzuim-ontzorgverzekering.
Ontwikkelingen
Voor 2022 verwachten verzekeraars een verdere groei van het gebruik van het product. MKB-Nederland heeft de campagne ‘Loondoorbetaling bij ziekte, daar wil je niet ziek van zijn’ verlengd en draagt zo bij aan het vergroten van de bekendheid. De minister is van plan om in 2023 een onderzoek te laten uitvoeren naar de verzekeringsgraad onder (kleine) werkgevers. Dit onderzoek moet inzicht geven waar (kleine) werkgevers zich tegen verzekeren en hoe zich dat verhoudt tot de MKB-verzuim-ontzorg-verzekering.
Communicatie
Onderdeel van het pakket aan maatregelen voor loondoorbetaling bij ziekte is de inzet op duidelijke en zichtbare communicatie over loondoorbetaling bij ziekte. Het doel is dat werkgevers, werknemers en andere betrokkenen weten welke verantwoordelijkheden zij wel en niet hebben als een werknemer uitvalt wegens ziekte.
Onderzoek
In 2020 is een onderzoek gedaan waarbij het traject dat de werknemer en werkgever tijdens de loondoorbetalingsperiode bij ziekte afleggen centraal stond. De ervaringen van zieke werknemers en hun werkgevers zijn als uitgangspunt genomen om in beeld te krijgen welke acties alle betrokkenen
tijdens het ziekteproces moeten uitvoeren voor een succesvolle re-integratie.
Handvatten
Op basis van deze ervaringen uit de praktijk hebben de onderzoekers de cruciale momenten, de benodigde acties en behoeften van de verschillende betrokkenen in dit proces bepaald. Dan gaat het bijvoorbeeld bij langdurig verzuim om sturen op geleidelijke voortgang en op de timing van re-integratie tweede spoor. De uitkomsten zijn vervolgens vertaald naar handvatten voor een communicatiestrategie, zodat alle betrokkenen doen wat nodig is zodat maximaal twee jaar loondoorbetaling bij ziekte zo veel mogelijk leidt tot werkhervatting.
Geen noodzaak voor vervolgacties
Naar aanleiding van de uitkomsten van dit onderzoek is het communicatieaanbod over loondoorbetaling bij ziekte en Wet verbetering poortwachter op de verschillende websites verbeterd. Na afronding hiervan is er met sociale partners en stakeholders die een rol spelen in het proces van re-integratie in de eerste twee ziektejaren gesproken en bleek er geen sprake van een (ervaren) tekort in het communicatieaanbod over de loondoorbetaling bij ziekte. Daarom ziet Van Gennip op dit moment geen noodzaak tot vervolgacties vanuit SZW gericht op het communicatieaanbod en beschouwt zij dit traject als afgerond.
Campagne
MKB-Nederland heeft met subsidie van SZW een meerjarige communicatiecampagne met bijbehorend platform met informatie, content en tools opgezet: ‘Loondoorbetalingbijziekte.nl, daar word je beter van’. De campagne stimuleert werkgevers zich voor te bereiden op verzuim door ziekte van werknemers. De minister vindt het belangrijk dat werkgevers zich realiseren welke keuzes zij daarin hebben. De campagne van MKB-Nederland draagt daar aan bij en bereikt de doelgroep op verschillende manieren.
Medisch advies bedrijfsarts leidend bij RIV-toets
Het wetsvoorstel, waarmee het medisch advies van de bedrijfsarts over de belastbaarheid van de zieke werknemer leidend wordt bij de toets door UWV op de re-integratie-inspanningen van de werkgever, is 1 oktober 2020 aan de Tweede Kamer aangeboden. In februari 2021 werd het wetsvoorstel controversieel verklaard na de val van het vorige kabinet.
Van Gennip heeft de Tweed Kamer 16 november jl. gevraagd de behandeling van het wetsvoorstel voort te zetten. Zij staat, net als het vorige kabinet, achter het uitgangspunt dat een werkgever uit moet kunnen gaan van het medisch advies van de bedrijfsarts over de belastbaarheid van zijn werknemer, aangezien de werkgever dit niet zelf kan vaststellen.
Afschaffen van één van de grondslagen van een loonsanctie heeft tot gevolg dat werknemers in die situaties dan:
- mogelijk eerder, indien van toepassing, een WIA-uitkering in plaats van loon zullen ontvangen;
- de ontslagbescherming twee jaar blijft in plaats van maximaal drie jaar; en
- het recht op re-integratie door de werkgever eindigt na twee in plaats van maximaal drie jaar.
Op termijn leidt dit wetsvoorstel daarom tot een toename van de structurele WIA-uitkeringslasten met €60 miljoen per jaar. Het wetsvoorstel is op zijn vroegst uitvoerbaar voor UWV per 1 juli 2023.
Verbetering kwaliteit poortwachtersproces
Het programma Verbetering kwaliteit poortwachtersproces is een meerjarig programma, waarbij subsidieaanvragen tot en met 2025 worden uitgezet. Het doel van dit programma is een bijdrage te leveren aan de verbetering van de kwaliteit van het poortwachtersproces en de re-integratie van werknemers door het ontwikkelen van kennis en het stimuleren van implementatie en borging van kennis. Het programma kent twee lijnen.
Meer grip op re-integratie
In het pakket aan maatregelen voor loondoorbetaling bij ziekte van eind 2018 is met werkgevers afgesproken dat de rol van de zieke werknemer tijdens de loondoorbetalingsperiode wordt verstevigd. Hiertoe zouden de werknemer en werkgever in het plan van aanpak, de bijstellingen daarvan en de
eerstejaarsevaluatie hun visie op het re-integratietraject moeten geven. Vorig jaar april is de Tweede Kamer geïnformeerd dat met sociale partners besproken wordt welke alternatieve uitwerking er mogelijk is van de maatregel voor meer regie op re-integratie. De maatregel heeft tot doel het verstevigen van de rol van de werknemer en het bevorderen van het gesprek over de re-integratie tussen werknemer en werkgever. Sociale partners onderschrijven het beoogde doel van de maatregel. Vanuit werknemerszijde wordt getwijfeld aan de effectiviteit van deze maatregel. De minister is in overleg met sociale partners over de concept ministeriële regeling.
Visie geven
Werknemers en werkgevers zullen hun visie over de re-integratie geven bij het opstellen van het plan van aanpak, het bijstellen daarvan en de eerstejaarsevaluatie. De visie is gericht op zowel de korte als de langere termijn en kan, net als het plan van aanpak zelf, regelmatig bijgesteld worden als daar aanleiding toe is. Op deze manier wordt het gesprek over de re-integratie bevorderd, waardoor de betrokkenheid van werkgever en werknemer wordt vergroot.
Ministeriële regeling
De ministeriële regeling die hiervoor nodig is, wordt binnenkort uitgezet voor internetconsultatie en uitvoeringstoetsen.
Verbetering re-integratie 2e spoor
Ook is de Tweede Kamer toegezegd om experimenten ter verbetering van re-integratie tweede spoor (bij een andere werkgever) te starten. Daarbij is het eerder inzetten van de no-riskpolis tijdens de periode van loondoorbetaling bij ziekte als voorbeeld genoemd.
Geen experiment met no-riskpolis
Een vergelijkbaar experiment met het eerder inzetten van de no-riskpolis bij Ziektewet-gerechtigden in 2017 bleek echter niet effectief te zijn; deze doelgroep kwam met dit experiment niet vaker en ook niet duurzamer aan het werk. Wetende dat eerdere experimenten met dit instrument niet altijd effectiviteit konden aantonen en gegeven het beslag op de uitvoering, kiest Van Gennip er voor om dit specifieke experiment niet te starten.
Zeven projecten
Begin 2023 starten zeven projecten, die een looptijd hebben van vier jaar. Zo is het project ‘Re-integratie OP MAAT: wat werkt voor wie?’ gericht op het vroegtijdig starten met een tweede spoor traject bij werknemers uit de bouw- en zorgsector en wordt binnen het project ‘Een lerend netwerk als antwoord op de vraag naar verbetering re-integratie tweede spoor’ samengewerkt door bedrijven om werk-leerplekken beschikbaar te maken voor werknemers in het tweede spoor. Eind 2024 zullen tussenrapportages van de zeven projecten worden opgeleverd.
Brief in januari 2023
De maatregelen uit het pakket van eind 2018 zijn nu of in gang gezet of al afgerond. In het coalitieakkoord zijn nieuwe plannen aangekondigd op het gebied van loondoorbetaling bij ziekte. De Tweede Kamer wordt hierover per brief in januari nader geïnformeerd.
Kamerbrief over update maatregelen loondoorbetaling bij ziekte
