Kosten voor het aan- of verkopen van een deelneming vallen onder de deelnemingsvrijstelling voor zover ze rechtstreeks verband houden met de transactie. Dat oordeelt de Hoge Raad in een recente uitspraak. Is de aan- of verkoop onzeker, dan mogen de kosten tijdelijk worden geactiveerd.
Een BV heeft een belang van 46% in een holding en wil dat belang verkopen. In 2009 wordt een overeenkomst getekend waarbij de BV de aandelen verkoopt aan een ander bedrijf. In de jaren 2006 tot en met 2008 zijn kosten gemaakt in verband met de mogelijke aandelenverkoop. Die kosten zijn door de holding doorberekend aan de aandeelhouders. Aan consultancy, advies en onderzoek is in totaal ruim een miljoen gespendeerd. Daarvan komt € 470.000 voor rekening van de BV. Het grootste deel van die kosten zijn ten laste van de winst gebracht; een klein deel is aangemerkt als niet-aftrekbare kosten ter zake van de vervreemding van een deelneming.
Rechtstreeks oorzakelijk verband
Het gerechtshof oordeelt echter dat alle kosten als niet-aftrekbaar moeten worden aangemerkt. De zaak komt vervolgens bij de Hoge Raad terecht. Die merkt allereerst op dat een bepaalde kostenpost alleen onder de deelnemingsvrijstelling valt als er een verband bestaat tussen die kostenpost en de verwerving of de vervreemding van een deelneming. Dat verband moet een rechtstreeks oorzakelijk verband zijn. “Kosten moeten worden aangemerkt als kosten ter zake van de verwerving of de vervreemding van een deelneming, indien zij worden opgeroepen door de verwerving of de vervreemding van de desbetreffende deelneming, in die zin dat de kosten zonder die verwerving of die vervreemding niet zouden zijn gemaakt.” Het verband is bovendien alleen aanwezig als de koop of verkoop daadwerkelijk doorgaat.
Transitorische actiefpost
Volgens de Hoge Raad is het goed koopmansgebruik om voor kosten ter zake van de voorgenomen aankoop of vervreemding van een deelneming een transitorische actiefpost op de balans op te nemen en te handhaven totdat vaststaat of de aankoop of vervreemding inderdaad doorgang vindt. “Op dat moment dient deze actiefpost te worden afgeboekt en moet worden bepaald in hoeverre het bedrag van die afboeking onder de deelnemingsvrijstelling valt.”
Verwijzing voor nieuw onderzoek