De Fiod heeft vorig jaar ruim 900 opsporingsonderzoeken afgerond, waarvan 321 op verzoek van buitenlandse partners. In totaal hebben die onderzoeken de staat ruim € 520 miljoen aan transacties opgeleverd.
De grootste vis die de Fiod vorig jaar ving, was ABN Amro. De bank betaalde € 480 miljoen omdat het anti-witwasbeleid jarenlang niet op orde was. In het jaarbericht over 2021 vraagt de fiscale opsporingsdienst met name aandacht voor investeringen die nodig zijn om de aanpak van witwassen en andere financiële criminaliteit te verbeteren. De Fiod wijst op de toenemende digitalisering van financiële criminaliteit. ‘De georganiseerde misdaad digitaliseert het witwasproces steeds verder en maakt gebruik van cryptovaluta, aanbieders van cryptodiensten en internationale witwasconstructies om waarde razendsnel wereldwijd te verplaatsen.’ Volgens de opsporingsdienst houdt de aanpak ervan door inzet van slimme technologie en data-analyse echter hetzelfde tempo aan. ‘De Fiod zit fraude met cryptovaluta dicht op de huid en misbruik van coronasteunmaatregelen is voornamelijk aan de bron voorkomen.’
Wetsvoorstel
Zo heeft de politie de Fiod toegang gegeven tot grote hoeveelheden ontsleutelde cryptodata, waardoor data over criminele cryptocurrency kon worden verzameld. ‘Met slimme technologie en gedegen opsporingswerk van onze rechercheurs onderzoekt de Fiod veel financiële data van ontsleutelde PGP-telefoons. Deze kennis leidde tot nieuwe strafrechtelijke onderzoeken en is gebruikt om lopende onderzoeken te versnellen en te versterken.’ Daardoor is recentelijk bij een combinatie van strafrechtelijk onderzoeken ruim € 25 miljoen aan cryptovaluta in beslag genomen. ‘Dit zijn vluchtige criminele geldstromen in ongekende bedragen die in een fractie van een seconde de hele wereld overgaan. Om hier effectief in te kunnen interveniëren is een blijvende investering in mensen en middelen noodzakelijk.’ De dienst wijst ook op het wetsvoorstel ‘non conviction based confiscation’ (NCBC) dat moet helpen om crimineel vermogen en illegaal verkregen goederen af te nemen zonder dat er een strafrechtelijke veroordeling aan vooraf is gegaan.
Fraude met coronasteun
De Fiod verwacht dat fraude met coronasteunmaatregelen aandacht blijft vragen door het voortduren van de coronapandemie en blijft optreden tegen personen die misbruik maken van de pandemie. ‘Fraude met steunmaatregelen kan niet met het strafrecht alleen worden opgelost. Naast het delen van bevindingen uit afgeronde opsporingsonderzoeken heeft de Fiod daarom ook ingezet op het herkennen van patronen in de methoden en technieken die criminele organisaties gebruiken om steunmaatregelenfraude te plegen. Door gebruik te maken van geanonimiseerde, digitale data konden deze patronen worden opgebouwd en gedeeld met wetgevers, beleidsmakers en toezichthouders.’ De dienst pleit voor versterking van regelgeving en toezicht om fraude te voorkomen. ‘In combinatie met het gericht inzetten van het strafrecht wordt daarmee voorkomen dat gemeenschapsgeld in de zakken van criminelen belandt. Dat heeft de Fiod met andere partners in de keten succesvol gedaan bij het inperken van mogelijke fraude met de TVL-regeling.’