Een vereniging voldoet voor de beoordeling van een ANBI-status niet aan de kwalitatieve toets omdat zij in de doelstelling niet uitsluitend of nagenoeg uitsluitend het algemeen nut beoogt. De georganiseerde activiteiten zijn meer gericht op het behartigen van de belangen van de eigen leden, oordeelt hof ’s-Hertogenbosch.
De Belastingdienst heeft het Amsterdamse Concertgebouw gedwongen zijn structuur grondig te herzien om fiscale voordelen te behouden. Volgens vertrouwelijke documenten, ingezien door het FD, heeft de muziekzaal sinds 2001 gehandeld in strijd met wet- en regelgeving voor goede doelen, waardoor mogelijk tientallen miljoenen euro’s aan schenkingen en erfenissen ten onrechte belastingvrij zijn ontvangen.
Een voorwaarde van de ANBI-status is dat het algemeen nut wordt nagestreefd. Wat betekent dat in relatie tot het drijven van een onderneming en tot eventuele vennootschapsbelastingplicht? Een ANBI kan ook vennootschapsbelastingplichtig zijn als er sprake is van activiteiten die winst genereren.
De Belastingdienst heeft de informatie op de internetsite aangepast over de gevolgen van het verlies van de ANBI-status. Dit is gedaan omdat bleek dat er bij voormalige ANBI’s onduidelijkheid bestaat over de fiscale verplichtingen na het verlies van de ANBI-status.
Op 1 juli is de kabinetsreactie op de ANBI-evaluatie ANBI- en SBBI-regelingen gepubliceerd. Het gaat om een reactie van de staatssecretaris van Financiën op het rapport “Evaluatie ANBI- en SBBI-regelingen” van Berenschot dat op 23 april 2025 aan de Tweede Kamer is aangeboden.
Algemeen nut beogende instellingen (ANBI’s) genieten belastingvoordelen vanwege hun maatschappelijke rol. Staatssecretaris Van Oostenbruggen vindt ze onmisbaar voor de samenleving, maar ziet dat het toezicht tekortschiet. De Belastingdienst werkt daarom aan verscherpte controles en verregaande digitalisering.
Om als ANBI-instelling te worden aangemerkt moet sprake zijn van het beogen van het algemeen nut, een begrip dat wordt gedefinieerd in artikel 5b AWR. De inspecteur beslist bij beschikking of sprake is van een ANBI-instelling. Voor de beoordeling daarvan is de afbakening met particulier belang van belang. Hierna ga ik in op het begrip algemeen nut aan de hand van recente jurisprudentie.
Om de ANBI-status te verkrijgen moet een instelling uitsluitend of nagenoeg uitsluitend het algemeen nut beogen, staat in artikel 5b, eerste lid, aanhef onder a AWR. Een ANBI mag op grond van de regelgeving geen vermogen oppotten: gebeurt dat wel, dan loopt de instelling het risico om de ANBI-status te verliezen. Wat betekent dit?
Staatssecretaris Van Oostenbruggen van Financiën heeft een evaluatie van de ANBI- en SBBI-regelingen aangeboden aan de Tweede Kamer. Onderzoeksbureau Berenschot concludeert dat er geen uitsluitsel kan worden gegeven over de doeltreffendheid en doelmatigheid van de regelingen, omdat de Belastingdienst over onvoldoende sturings- en toezichtinformatie beschikt.
De Tweede Kamer nam begin dit jaar een motie aan van Joost Eerdmans (JA21), waarin het kabinet werd verzocht om de ANBI-status van Extinction Rebellion in te trekken. Maar het kabinet kan de motie niet uitvoeren, omdat bij wet is bepaald in welke gevallen intrekking van de ANBI-status door de inspecteur van de Belastingdienst aan de orde is.
