Onderscheid mediator en mediation
Ik maak onderscheid tussen mediator en mediation. Mediation is kortgezegd een formeel, gestructureerd proces, waarbij twee of meer deelnemers onder leiding van een mediator proberen tot een gezamenlijk gedragen oplossing te komen voor een bepaalde kwestie. Hoe mediation precies in zijn werk gaat behandel ik graag in een separate blog. Hier wil ik het graag hebben over de rol van mediator, die verder kan gaan dan alleen het begeleiden van mediations. Daarbij gaat het wel steeds om gespreksbegeleiding en richt de mediator zich vooral op gedrag en communicatie. Een mediator staat tússen de gesprekspartners en treedt dus nooit op als rechter, arbiter of (bindend) adviseur.
Met een mediator maakt u concrete stappen
Het aanschuiven van een neutrale en onpartijdige mediator kan een gesprek heel anders laten verlopen. Het biedt de gesprekspartners namelijk de mogelijkheid om indirect, via de mediator, met elkaar te praten. Op die manier kunnen zaken soms gemakkelijker worden gezegd en verduidelijkt. Een mediator is bovendien niet zomaar een onafhankelijke derde. Een goed opgeleide mediator is specialist in de-escalatie en kan vastlopende communicatie op een positieve en oplossingsgerichte manier weer vlot trekken door middel van zijn vraagstelling en terugkoppeling. Meestal volstaan één of twee gesprekken om tot concrete stappen te komen. Dat scheelt de langdurige onzekerheid van procesvoering.
Ook voor neutrale onafhankelijke gespreksbegeleiding!
Een mediator hoeft dus niet altijd mediations te doen, hij kan ook alleen als onafhankelijke gespreksbegeleider optreden en de gesprekspartners met zijn vaardigheden helpen om samen tot een passende oplossing te komen. In veel gevallen is het formele traject van mediation niet noodzakelijk en kan men volstaan met deze ‘lichtere vorm’ van neutrale gespreksbegeleiding. Gesprekken tussen de Belastingdienst en belastingplichtigen hebben al een eigen juridisch -bestuursrechtelijk- kader, waardoor het optuigen van een afzonderlijk juridisch (mediation)kader niet noodzakelijk is. Vanzelfsprekend houdt de mediator/gespreksbegeleider wel geheimhouding in acht en moet hij neutraal en onpartijdig zijn. Neutraal wil zeggen dat hij geen eigen belang heeft bij een bepaalde uitkomst van het gesprek en onpartijdig dat hij geen voorkeur of vooroordeel heeft voor of over één van de gesprekspartners ten opzichte van de andere. Idealiter heeft de mediator geen banden met de Belastingdienst of een belastingadvieskantoor, maar heeft hij wel kennis van de fiscale praktijk en weet hij ‘hoe de hazen lopen’.
Leent de zaak van uw cliënt zich ook voor een mediator? Vul samen de checklist in en u weet het!
Maar hoe weet u nu of een zaak zich hiervoor leent? De Belastingdienst (zoekwoord “mediation”) heeft onderstaande checklist online gezet. U kunt deze samen met uw cliënt doornemen om te bepalen of mediation een geschikt instrument is. Als het antwoord vaker 'ja' dan 'nee' is, is mediation voor uw cliënt het overwegen waard. Deze checklist is ook bruikbaar voor de inzet van een mediator als onafhankelijke gespreksbegeleider:
- Ik heb het gevoel dat het geschil steeds verder escaleert en dat we er dan in onderling overleg niet meer uitkomen.
- Ik heb geen behoefte aan een (principiële) uitspraak van de rechter.
- Het geschil speelt al geruime tijd
- Ik heb behoefte aan een snelle en efficiënte oplossing van het geschil.
- Ik zie wel mogelijkheden voor een redelijke oplossing.
- Ik heb het idee dat niet alle kanten van het verhaal voldoende aan bod zijn gekomen.
- Ik wil graag een oplossing op maat waar ik zelf invloed op heb.
- Mediation kan in mijn geval wellicht aanzienlijke (proces)kosten besparen.
- Ik kan niet meer goed communiceren met de andere partij.
- Ik wil graag een oplossing bereiken die ook voor toekomstige situaties bruikbaar is.
- Ik denk dat met mediation ook andere geschillen die ik heb met de wederpartij kunnen worden opgelost.
- Ook in de toekomst zal er regelmatig contact zijn tussen mij en de andere partij en is een goede relatie van belang.
- Er is nog geen eerdere bemiddelingspoging ondernomen.
Als u de checklist doorneemt merkt u, dat u al snel meer ‘ja’ dan ‘nee’ invult. Daarmee komt u dus niet veel verder. Een alternatief is, dat u bij uzelf nagaat wat voor (onderbuik)gevoel u heeft bij een dossier. Heeft u inderdaad het gevoel dat u tegen een muur aanloopt en niet verder komt? Voelt u zich niet gehoord, onredelijk of onrechtvaardig behandeld? Heeft u het idee dat met ieder contact de situatie eigenlijk alleen maar erger of gecompliceerder wordt? Lijkt er een persoonlijk randje aan de zaak te komen? In die gevallen is het inschakelen van een mediator zeker het overwegen waard.
Vragen?
Ik kan mij voorstellen dat het bovenstaande vragen bij u oproept, zeker indien u zelf een dossier bij de hand hebt waar dit zou kunnen spelen. Mailt u mij gerust uw vragen!
Wellicht denk u wel eens bij uzelf ‘Er is een wonder voor nodig om hier nog zonder een rechtsgang uit te komen’. Probeer dan eens een onafhankelijke mediator erbij te betrekken. Soms doet dat wonderen!