Bedrijfsopvolging: kunnen aandelen in een B.V. belastingvrij worden geschonken? (deel 1)

Zowel de inkomstenbelasting als de schenkbelasting kent een fiscale faciliteit voor de schenking van aandelen. De voorwaarden hiervoor zijn niet hetzelfde. Bij een schenking van aandelen moet daarom goed met de voorwaarden van beide soorten belasting rekening worden gehouden. Hierna zal worden ingegaan op de faciliteit in de inkomstenbelasting. In een volgende blog (deel 2) wordt de bedrijfsopvolgingsfaciliteit in de schenkbelasting behandeld.

Doorschuifregeling in de inkomstenbelasting: zo wordt directe afrekening voorkomen

Een (gedeeltelijke) schenking van aandelen in een B.V. is in beginsel belast in box 2 in de inkomstenbelasting. Dit betekent enerzijds dat de schenker geen of een lagere tegenprestatie in contanten ontvangt, maar anderzijds wel inkomstenbelasting zou moeten betalen. Een bedrijfsopvolging tijdens leven is dan niet aantrekkelijk en zou de continuïteit in gevaar kunnen brengen.

Om dit te voorkomen kent de inkomstenbelasting een doorschuiffaciliteit. Als voldaan wordt aan de voorwaarden hoeft niet te worden afgerekend over de overdrachtswaarde in box 2. De belastingclaim wordt doorgeschoven naar de verkrijger (lees: bedrijfsopvolger) en daarmee naar de (verre) toekomst. Om verzekerd te zijn dat de belastingclaim in stand blijft, wordt de verkrijgingsprijs van de schenker doorgeschoven naar de verkrijger. Als deze in de toekomst dan zijn aandelen zou verkopen, moet hij afrekenen over de werkelijke verkoopprijs minus de doorgeschoven verkrijgingsprijs.

Voorbeeld

Vader houdt 100% van de aandelen in één B.V. Waarde aandelen 1.000.000 (volledig ondernemings-vermogen). Verkrijgingsprijs 18.000. Tarief box 2 = 26,25% (2020). Vader schenkt de aandelen in zijn B.V. aan zijn zoon.

Optie 1 – Afrekenen

Optie 2 – Doorschuiven

Toekomstige verkoop na doorschuiving

Voorwaarden belastingvrij schenken

Om aandelen in een B.V. voor de inkomstenbelasting belastingvrij te kunnen schenken moet aan de volgende voorwaarden worden voldaan:

• de B.V. moet een materiële onderneming drijven;
• de verkrijger is binnenlands belastingplichtig;
• de verkrijger is in de 36 maanden voorafgaand aan de schenking in dienstbetrekking bij de B.V.;
• de doorschuiving vindt plaats op gezamenlijk verzoek van de schenker en de verkrijger.

Onderscheid ondernemings- en beleggingsvermogen

De doorschuifregeling geldt enkel voor ondernemingsvermogen. Over het beleggingsvermogen moet  worden afgerekend in box 2. Van het beleggingsvermogen mag overigens een klein deel als ondernemingsvermogen worden aangemerkt (= de zogenoemde beleggingsmarge, welke 5%  van de waarde in het economische verkeer van het ondernemingsvermogen bedraagt).

Om te beoordelen welke deel van de waarde van de aandelen is toe te rekenen aan het ondernemingsvermogen en welk deel aan het beleggingsvermogen zal op ieder vermogensbestanddeel van de B.V. (lees iedere balanspost) als het ware een etiket moeten worden geplakt met daarop ondernemingsvermogen of beleggingsvermogen.

Voorbeeld

Werknemerseis

Een andere belangrijke voorwaarde is de 36-maandeneis. Dit houdt in dat de verkrijger onmiddellijk voorafgaand aan de schenking 36 maanden in dienstbetrekking moet zijn geweest bij de B.V. waarvan hij de aandelen krijgt geschonken (hierop zijn diverse verruimingen van toepassing o.a. bij een holdingstructuur). Deze voorwaarde is gesteld om zo het duurzame karakter tussen de schenker en verkrijger te garanderen. Aan het dienstverband worden overigens geen nadere eisen gesteld, zoals een minimum aantal uren.

Geen bezits-en voortzettingsvereisten

De faciliteit in de inkomstenbelasting kent geen voorwaarden voor de lengte van de periode dat de schenker de aandelen in zijn bezit moet hebben of hoelang de verkrijger de aandelen/onderneming moet voortzetten. Deze zogenoemde bezits-en voortzettingseis wordt wel in de schenkbelasting (Successiewet) gesteld!

Holding of werkmaatschappij

Als er sprake is van een schenker met één B.V., zal een belastingvrije schenking van de aandelen in de meeste gevallen niet tot problemen leiden, mits aan de voorwaarden van de doorschuiffaciliteit wordt voldaan.

In veel gevallen is er echter sprake van een holdingstructuur, waarbij de holding de aandelen houdt in één of meer werkmaatschappijen.

Belangrijk is dat de doorschuiffaciliteit in de inkomstenbelasting enkel ziet op de schenking van aandelen die een direct aandelenbezit vormen. Met andere woorden: het gaat om de aandelen die een natuurlijk persoon direct in zijn bezit heeft. Dus bij een holdingstructuur betekent dit dat de aandelen op het niveau van de holding moeten worden geschonken om voor de faciliteit in aanmerking te komen.

Als enkel de aandelen op het niveau van de werkmaatschappij worden geschonken geldt de doorschuiffaciliteit niet en moet er dus worden afgerekend in box 2. Immers, er worden dan indirect aandelen geschonken.

Om te bereiken dat aandelen in een holding (met daaronder de werkmaatschappij) kunnen worden geschonken, zal in sommige gevallen eerst een tussenstap moeten worden gemaakt. Hierbij wordt de huidige holding gesplitst in een deel dat achterblijft bij de schenker en een deel dat uiteindelijk bestemd is voor de bedrijfsopvolger. Dit kan worden bereikt via een juridische splitsing.

Afsluiting

Als voldaan wordt aan de voorwaarden voor de doorschuiffaciliteit kunnen aandelen in een B.V. voor de inkomstenbelasting belastingvrij worden geschonken. Op deze wijze kan op een fiscaal gunstige wijze de onderneming worden overgedragen naar de volgende generatie.

In mijn volgende blog (deel 2) ga ik in op de bedrijfsopvolgingsfaciliteit in de schenkbelasting. Samen met de faciliteit in de inkomstenbelasting ontstaat er dan een goed fiscaal overzicht.  

Wilt u meer weten over de fiscale ins en outs van een schenking van aandelen in een bedrijfsopvolgingssituatie, neem dan vrijblijvend contact op.